Anlık kolaj… Bir seri kritik dosya var…
Son Trump-Putin telefon görüşmesi ile gelişen Ukrayna savaşının sonuna ait muamma. İki, İngiltere’nin Avrupa Birliği ile-ağdalı ‘Brexit’ sürecinin ardından-yeniden kucaklaşması. Üç, Yunanistan-Türkiye sınırına Atina merkezli yüklenen garip tansiyonun nedeni. Dört, Azerbaycan-İsrail-İran üçgeninde Eurovision’a kadar yansıyan olaylar. Beş, Budapeşte’de devam eden ‘Türk Devletleri Teşkilatı Gayrı Resmi Zirvesi’ndeki ‘aile işleri’…
Bir orta Putin ve Trump’ın katılma ihtimalinin de belirdiği son İstanbul toplantısının akabinde, iki harika gücün başkanları bir telefon teması gerçekleştirdi. Herkesin gözü yaklaşık iki saat süren bu görüşmedeydi…
Kremlin’in, Putin’in ağzından yayınladığı açıklama-nezaket ve protokol cümlelerini çıkarırsanız-bunun işaretleriyle dolu…
Mesela açılış cümlesi, “meslektaşlarımız, ABD Başkanı ile yaptığım telefon görüşmesinin sonucu hakkında yorum yapmamı istediler”. ‘Kerhen yapıyorum yani’ manası çıkacak bu cinsten cümlelere resmi açıklamalarda rastlanmaz…
Görüşmede gündeme getirilen “memorandum” fikrinin, “krizin temeline” yönelik kapı açacağını görürlerse Ruslar dayanak verir. Değilse, muharebe alanındaki ilerlemeleri hâlâ devam ediyor…
2020 yılında AB ve Birleşik Krallık yollarını ayırdı. Süreciyle birlikte bu finale ‘BREXİT’ dendi. Yaklaşık beş yıl sonra, geçtiğimiz pazartesi günü bir ortaya gelen, İngiltere Başbakanı-Avrupa Komisyonu Başkanı-AB Konseyi Başkanı, İngiltere ve AB’yi yine bir ortaya getirdi. BREXİT’i ortadan kaldır(a)mıyorlar lakin hedef zati bu değil…
Bu savlı açıklamalar, uzlaşılan bir seri muahedenin yalnızca iktisat ya da pazarlara ulaşımla sonlu olmadığını, “güvenlik ve savunma” ile ilgili olduğunu gösteriyor. Hakikaten, Ukrayna sıkıntısından göçmen trafiğine kadar birçok başlıkta paydaşlık kurulmuş oldu. En değerlisi de İngiltere’nin, AB’nin 150 milyar Euroluk savunma kredilerine ulaşabilecek olması…
Herhalde açık; yeni Avrupa güvenlik mimarisi şekillenirken İngiltere de buna katılıyor ve Rusya-ABD’nin de bunu yorumlaması gerekiyor. Natürel Ankara’nın da!
Atina ve Ankara idarelerine sorarsanız, iki ülke bağlantılarında ılıman iklimin hâkim olduğu bir devirden geçiyoruz. Ancak, Yunanistan’ın bazen Kıbrıs bazen Ege, son örnekte görüldüğü üzere PONTUS üzerine açıklamaları mide bulandırmaya devam ediyor…
İyi bağlantılar çizgisinde yürürken dahi Yunanistan’ın ‘çıkıntılık’ yapması bizim için alışıldık. Ancak ABD-Türkiye münasebetlerindeki değişim sızlanmalarını artırıyor. ‘Dedeağaç’ devrindeki afra-tafraları hatırlarsanız, karşıtı durumda mızıklanmaları normal…
AB Kurulu, 27 Mayıs’ta, “Avrupa için Güvenlik Eylemi” düzenlemesini kabul toplantısı yapacak. Gerçekleşirse Yunanistan, Türkiye üzere aday ülkelerin AB ile bu husustaki mutabakatlarını veto edemeyecek. Atina bunun olmaması için tüm Avrupa başkentlerine bastırıyor. Ortada bize de kılçık atıyor ki, Yunanistan’la kriz çıkaralım ve Avrupa’ya “bunlarla mı ortak savunma kuracaksınız” diyebilsin…
Ankara ataklara gereken yanıtları veriyor. Lakin tuzağa düşecek kadar değil. Türkiye’nin Avrupa güvenlik mimarisinde yer alması durum zenginliği yaratabilir lakin bir yandan da “hedef neresi” tartışmalarını getiriyor. Resmi eğilim ise ekonomik bir fırsattan da yararlanmak.
***
Ama Ankara’nın Budapeşte’de kuracağı şu cümleyi de atlamayalım; “TDT ülkelerinin büyük Türk dünyasının bir kesimi olduğunun hatırda tutulması ve bu şuurla hareket edilmesi gerekiyor. Kıbrıs Türklerinin onlarca yıldır maruz bırakıldıkları haksız ve insanlık dışı izolasyonlar karşısında KKTC ile dayanışma içinde olmak TDT’nın ortak sorumluluğudur”.
