Altın Çağ: Tanrı tarafından seçilip, İncil’e el basmamak…
47’nci Başkan’ın yarattığı endişe, komşuları ve bilhassa de Avrupalı ortakları üzerinden dünyaya bulaşıyor. Lakin gerçek kâbus Washington’da. Yerkürenin geri kalanında ise merak Trump ile alakalarının nasıl olacağına, var ise özel bir sorun, nasıl aşılacağına ilişkin…
Kaygı hali çoklukla ‘dengesizlik’ üzerinden tanım ediliyor. Trump’ın alacağı kararların istikrarsızlığı/gelgitleri üzerinde tepiniliyor. Meğer açıklamaları ve birinci 24 saat içindeki imzalar gösteriyor ki,
Trump ve idaresi hem pek “kararlı” hem de planlı…
Önce “içeriye” bakacağı açık. “Başlangıç: Öfke dönemi”nde (11/01) biraz paylaşmıştık. Güvenlik, istihbarat, adalet sistemleri başta olmak üzere çarklarda epey dişli kıracak. Gerçekten bu satırlar yazılırken, içlerinde CIA ve NSA yöneticileri de dâhil 51 istihbarat görevlisinin güvenlik müsaadeleri iptal edildi. Artı, 6 Ocak 2021 Kongre olaylarına katılan 1600 kişiyi afetti! “İntikam” muhakkak ki devam edecek, en çok
Pentagon’u
merak ediyoruz…
***
Zavallı Avrupa ülkelerinin başı kesik tavuklar üzere birbirlerine çarparak çıkış yolu aramaları da o denli, kimilerinin biat tazelemeleri de.
Almanya
,
Fransa
gibi irilerin de “ABD’den bağımsız yollar arıyoruz” diyerek rüzgâr yapmaları da bununla ilintili. Fakat boşa…
İngiltere’nin
derdi ise
Ukrayna
, daha doğrusu
Rusya
. Savaşın sürmesi için Trump idaresiyle zıtlaşıyor fakat Dışişleri Bakanı Lammy’in tebrik açıklamasında söylediği üzere, “beraber çalışmaya hazırlar”…
LGBT, güç siyasetleri, savaşları sona erdirme, göçmen sorunu, iktisat, vb üzere genel telaffuzlara yaslanan, herkesin bildiği vaatlerde de-başarılı olur olmaz birebir konu-değişiklik olmayacağı belirli. ABD’de artık ve yalnızca ‘iki cinsiyet’ var. Birinci imzalardan birinin “Paris İklim Anlaşması”na veda olması da ispatı.
Başkan, Liberal komplikasyonların üzerine tükürüyor…
***
Tabii geleni karşılarken, gidene de bir-iki cümle etmek lazım. Biden idaresinin Türkiye ile bağları rezillik boyutundaydı. “Kurumsal çerçeve” dediğinin Ankara hükümetini düşürmek için iç istikrarlarla oynama olduğunu gördük. Fakat 46’nın global mirası yalnızca çöplük oldu ve
Biden-Blinken ikilisi, bir tıp “karikatür-soykırımcılar” olarak tarihe geçti.
Irak savaşı ertesinde Batı başkanları nasıl utanç içinde yaşadılarsa artık onların bahtı de aynı…
Herhalde biz de, Obama-Biden ekolünün üzerimize yıktığı pislikten ders almışızdır. Umarız artık kimse Trump geldi diye kurban kesmez. Türkiye ve gibisi ülkelerin dış siyasette birinci öğrenmesi gereken,
ABD Liderleri ile “gönül ilişkisi” kurmamaktır.
Hoşumuza giden bir adım attıklarında göğe çıkarıp, aykırısı durumda başımıza düşmesin diye sinme alışkanlığımızı bırakmalıyız. Aslında bu da AB ve ABD ile münasebetleri hayat ideolojisi olarak kabul eden, bir devir Türkiye’ye hâkim kümenin yüz kızartıcı günahlarından biriydi. Bedelini ödedik, daima “aklımızda” diyerek bağlantılarımızı yürütmeliyiz…
***
Trump devrinin dış siyasetine gelince…
Trump idaresinin “hazırlıklı ve hızlı” olduğunu/olacağını kabul ettikten sonra, prensip olarak elini-ayağını bağlayacak çatışmalardan hoşlanmayacağını söyleyebiliriz. Tüm coğrafyalar buna dâhildir…
Ukrayna
savaşını bir günde bitireceği istikametindeki söylemi elbette metaforikti. O gün geçti bile. Kararlılığın tabiridir. Yeniden de çabucak bitmeyeceğini fakat eskisi üzere olmayacağını da kuvvetle varsayabiliriz. Putin’le çabucak görüşme ayarlanması talimatı vermesi, birinci kararnamelerinden birinin “dış yardımların 90 günlüğüne durdurulması” buyruğu olması bunun ipuçları…
Moskova tahminen alanda avantajlı pozisyonunun meyvelerini masada alabilir fakat Avrupa üzerinde ve ABD denetiminde bir demokles kılıcı olarak biraz daha sallanabilir. Lakin iş
savaşın iktisat boyutuna
geldiğinde renk değişir…
Örneğin
Avrupa’nın
Rusya’dan tekrar güç alması güç. Trump, Avrupa’nın gücünü ABD’den almasında ezici olacak. Eh, bu da Avrupa’nın günahlarının bedeli. Paraları fazla fazla, tıkır tıkır Washington’a ödeyecekler. Her şey yolunda giderse, Türkiye de kârlı çıkacaktır bu işten…
Benzer durum
NATO
aidatları ve savunma sanayi harcamalarında da kendini gösterecek. Tamam,
yeni bir iktisat sınıfı
artık iktidarda fakat savunma kompleksinin karnı aç kalamaz. Yalnızca uydurma savaşlar çıkaramayacaklar. Trump o denli diyor…
***
Ortadoğu’da
üç sıkıntı var;
İsrail
,
İran
,
Türkiye
. Suriye denklemindeki değişimler, birbiriyle temaslı bu üç ülke açmazlarını yeni formülle sakinleştirebilir mi?
İran’ın hâlâ amaçta olması politik telaffuz olarak masadaki yerini koruyor fakat pratiğe varmadan evvel Trump, Tahran’la “konuşacak”.
Netanyahu
ise sorun. Mevzu ABD iç dinamikleriyle de ilgili olduğundan ince ayar gerektiriyor. Biden’ın durumu nedeniyle Netanyahu istediği üzere ısırıyordu Beyaz Saray’ı. Ancak Trump’a dişi geçmez. Artık problem,
ABD’nin Ortadoğu planlarında Netanyahu’nun fonksiyonunu yitirip-yitirmediği sorusunda.
İsrail-Körfez ülkeleri (özellikle S. Arabistan) rabıtasının yine kurulması lazım. İran’ın, Doğu’nun son uzantısı olarak ne kadar istikrarda tutulacağına karar verilmesi lazım.
Türkiye’nin, İsrail ve İran ile bağlantılarının nasıl olacağının,
nasıl bir siyaset düşünüldüğünün belirginleşmesi, nihayet PKK/YPG/SDG konusunda Amerika’nın kıpırdaması lazım…
Farkındayız, Amerika’da iktidarın zamanı sürecinde bölgede hiçbir ülkenin a-ritmik hareketler yapmaması konusunda iletiler gelmiş, “elden” teslim edilmişti lakin bu devir de bitti. Türkiye-Trump ilgisi oburlarının sürüklendiği “panik” havasından çok uzakta. Bu Ankara’nın başarısı.
Çin
konusunda sürprizler göreceğiz. Herkes ABD-Çin çatışma alanının genişleyeceğinden ve yükseleceğinden emin lakin telaffuzda o denli olsa da, pratikte farklı işleyecek…
