Film imalcisi Justin Martell, beş yıl ortadan sonra Kuzey Kore’ye adım atan birinci Amerikalı oldu.

Ancak ona nazaran, pandemi ülkede hala bitmiş değil. Kuzey Kore’de maske takmak ve ateş ölçmek üzere katı sıhhat tedbirleri devam ediyor.

Ayrıca turistlerin halk pazarlarını ziyaret etmesine müsaade verilmiyor.

Martell, Kuzey Kore’de COVID-19’a dair komplo teorilerinin yaygın olduğunu da belirtiyor. “Güney Kore’den gönderilen bir balonla COVID-19’un ülkeye girdiği tarafında bir söylenti var” diyor.

Martell ve beraberindeki tıp operatörleri, Batılı turistlerin yine Kuzey Kore’ye seyahat etmesine taban hazırlamak için geçtiğimiz hafta ülkede beş gün geçirdi. Akabinde Tumen Irmağı üzerindeki dondurucu soğuktaki köprüden geçerek Çin’e geri döndüler.

Martell’in yer aldığı takımda Avustralyalı Rowan Beard ve Macar Gerg Vaczi de bulunuyordu. Küme, bu hafta Kuzey Kore’nin Çin ve Rusya sonuna yakın Rason bölgesine birinci Batılı turist kafilesini götürmeyi planlıyor.

Almanya, Fransa, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya, Makao ve Jamaika’dan gelen turistler seyahate katılacak.

Beard, Kuzey Kore’ye on yılı aşkın müddettir çeşitler düzenlediğini ve pandeminin ülkedeki izolasyonu daha da derinleştirdiğini söylüyor. “İlk kümenin bu hafta yola çıkacak olması beni çok heyecanlandırıyor” diyor.

Ancak şu an için Rason’daki açık pazarlarda mahallî halkla pazarlık yaparak alışveriş yapmak üzere tecrübeler yasak. Cins şirketleri, yetkililerle görüşerek bu cins kısıtlamaların kaldırılması için çalışıyor.

Kuzey Kore’nin başşehri Pyongyang, Batılı turistlere kapalı olmaya devam ediyor. Fakat geçen yıldan bu yana Rus turistlere müsaade veriliyor. Bu durum, Kuzey Kore ile Rusya ortasındaki ilgilerin güçlenmesiyle ilişkilendiriliyor.

ABD’lilerin ülkeye girişi ise pandemi öncesinde de yasaktı. 2017’de, Kuzey Kore’de tutuklandıktan sonra koma halinde ülkesine dönen ve kısa müddet sonra hayatını kaybeden Amerikalı öğrenci Otto Warmbier’in vefatı üzerine ABD Dışişleri Bakanlığı, Kuzey Kore’ye seyahati yasaklamıştı.

Martell, yasak yürürlüğe girdiğinde Kuzey Kore’de bulunuyordu ve o devirde ABD pasaportuyla ülkeden ayrılan son turist olduğunu düşünüyor.

ABD pasaportu ile Kuzey Kore’ye gidemeyeceğini anlayan Martell, farklı bir yol izledi. Karayip ülkesi Saint Kitts ve Nevis’in vatandaşlık karşılığı yatırım programına başvurdu ve hükümetin sürdürülebilir kalkınma fonuna altı haneli bir bağış yaparak ikinci bir pasaport aldı.

Martell, süreçlerin bir yıl sürdüğünü belirterek “Güvenlik taramaları, mali incelemeler, her şey yapıldı” diyor.

Ancak Rus vatandaşlarının son yıllarda ikinci pasaport programlarına ağır ilgisi nedeniyle fiyatların arttığını tabir ediyor. “Şu an 250 bin dolara kadar çıktı fakat ben çok daha düşük bir fiyata aldım” diyor.

Yine de harcadığı parayı kıymetli görüyor. “Eğer bu kadar para ve vakit harcayacaksanız, pasaportunuzun yalnızca Kuzey Kore’ye değil, diğer yerlere de avantaj sağlamasına dikkat edin. Mesela Saint Kitts pasaportum sayesinde Rusya’ya vizesiz girebiliyorum, lakin ABD pasaportumla bunu yapamam” diye ekliyor.

Kuzey Koreli rehberlerle siyasi bahislerin sıkça konuşulduğunu belirten Martell, bilhassa Ukrayna savaşına dair yorum yapmaktan kaçındıklarını fark ettiğini söylüyor. “Küresel gelişmelerden haberdarlar lakin Ukrayna konusunda temkinliydiler” diyor.

Vaczi ise rehberlerin dünya gündemini yakından takip ettiğini belirtiyor. “Güney Kore’deki son olayları, Trump’ın gümrük tarifelerini ve Ukrayna’daki durumu biliyorlardı. Zira yabancılarla muhatap olanlar onlar” diyor.

Martell ve takımı, Kuzey Kore’nin turizm konusunda kademeli bir açılım yapacağını düşünüyor.

Fotoğraf çekme kurallarının geçmişe kıyasla daha gevşek olduğunu belirten Vaczi, “Beni yalnızca bir sefer uyardılar, o da bir rehberi çekerken” diyor.

Martell ise Amerikalı olduğunu gizlemese de rastgele bir düşmanlıkla karşılaşmadığını tabir ediyor.

“Hae’an Park’ta yürürken çocuklar bizi görüp kaçtı. Rehberlerden biri latife yollu ‘Belki de Amerikalı emperyalist olduğunuzu bildikleri içindir’ dedi.

Ben de ‘Yok, yalnızca bir tane var!’ diye karşılık verdim ve hepimiz güldük” diyor.

Ülkedeki anti-Amerikan propagandanın da azaldığını gözlemleyen Martell, evvelce her yerde görebildiği ABD zıddı posterlerin artık kaldırıldığını ve bu tıp kartpostalların lakin özel olarak istendiğinde temin edilebildiğini söylüyor.

Tüm kısıtlamalara karşın, Martell ve takımı için bu seyahatin en unutulmaz yanı, Kuzey Korelilerle direkt kurdukları insani bağlar oldu.

Bir okul ziyaretinde, öğrencilerin siyasetle ilgilenmekten çok müzik, spor ve Amerika’daki ömür hakkında sorular sorduğunu anlatıyor. “Onlar için kıymetli olan siyaset değil, bağlantı kurabilmekti” diyor.