ABD’li zenginler geri adım attırdı
ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e uygulanan gümrük vergilerini yüzde 145’e çıkarırken, müzakere için elini uzatan 75’ten fazla ülkeye yönelik ek tarifelere 90 günlük orta verdiğini açıkladı. Trump’ın erteleme kararında ABD’li milyarder ve danışmanı Elon Musk başta olmak üzere seçim kampanyasını destekleyen CEO’ların baskısı tesirli oldu. Amerika Birleşik Devletleri’nde enflasyona ait üst istikametli risklerin daha besbelli hale gelmesinin yanı sıra ekonomik sakinlik ihtimalinin güçlenmesi de Trump’ın geri adım atmasının sebepleri ortasında gösterildi. Ayrıyeten birçok ülkenin ABD idaresiyle müzakere talepleri ve oluşan ağır diplomasi trafiği ticaret savaşlarında cepheyi şimdilik Çin ile sonlu tuttu.
Avrupa Birliği (AB) ve amaçtaki öteki ülkeler Trump’ın karşılıklı tarifeleri erteleme kararını memnuniyetle karşıladı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, atılan adımın küresel iktisadın istikrarlı hale gelmesi için değerli olduğunu, ticaret ve tedarik zincirlerinin işleyebilmesi için öngörülebilir koşullar gerektiğini vurguladı. Tarifelerin işletmelere ve tüketicilere ziyan verdiğine işaret eden von der Leyen, “AB ile ABD ortasında sıfır gümrük vergisi muahedesini savunuyorum” dedi.
Pekin idaresi ise ABD’nin baskılarına boyun eğmeyeceklerini yineledi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, şöyle konuştu: “Eğer ABD bir tarife ve ticaret savaşı yürütmeye kararlıysa, Çin sonuna kadar karşılık verecek. Çin bu türlü hegemonik ve zorbaca atakları kabul etmeyecek. Baskı, tehdit ve şantaj Çin ile muahedenin hakikat yolları değil.”
ABD-Çin tarife restleşmesinde tansiyon düşmezken, memleketler arası kuruluşlardan da hem ikili ticaretin hem global ekonomik görünümün ziyan görebileceğine ait ikazlar geliyor. Son olarak Dünya Ticaret Örgütü Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, ABD ile Çin’in “kısasa kısas yaklaşımının” risklerine dikkat çekti. Okonjo-Iweala, “Tırmanan ticari tansiyon, iki ülkenin ticaretinde yüzde 80’i bulan daralmaya ve global gerçek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’da yüzde 7 azalmaya yol açabilir” dedi.
Çin hariç 75’ten fazla ülke için ek tarifelerin 90 gün müddetle durdurulması global piyasalarda olumlu hava estirirken, ABD’de bir öteki tartışmanın da fitilini ateşledi. Trump’ın 9 Nisan’da ABD saatiyle 09.37’de, toplumsal medyada “satın almak için kusursuz bir zaman” paylaşımında bulunması, birebir gün 13.18’de ise Çin’e tarifeleri yüzde 145’e çıkarırken, öteki ticaret ortakları için ek gümrük vergilerine mola verdiğini duyurması piyasalarda içeriden bilgiye dayalı süreç tezlerini da getirdi. Demokrat Senatör Adam Schiff, “Yönetimde kim Trump’ın son tarife kararını evvelce biliyordu? Pay senedi alıp satan ve halkın sırtından kâr eden oldu mu?” dedi. Demokrat Senatör Elizabeth Warren da şunları kaydetti: “Başkan Trump’ın Wall Street’teki bağışçılarına yarar sağlamak için piyasayı manipüle edip etmediğinin araştırılması davetinde bulunuyorum, üstelik bütün bedeli çalışan beşerler ve küçük işletmeler öderken. Trump, tarifelerdeki bu ani dönüşüyle içeridekilerin kâr etmesine yardım mı etti? Görünen o ki bu düpedüz yolsuzluk.”
Beyaz Saray, Trump’ın yüzde 125’e yükseltileceğini duyurduğu Çin’e yönelik gümrük vergisi oranının sırf karşılıklı tarifeleri kapsadığını belirterek, toplam tarife oranının fentanil krizi hasebiyle uygulananlar dahil edildiğinde yüzde 145’e ulaştığını bildirdi. Yetkili, Trump’ın %125’ten bahsederken, sadece karşılıklı tarifelere atıfta bulunduğunu kaydetti.
