ABD basını arka planını yazdı: Netanyahu Trump’ı nasıl ikna etti?
İsrail’in İran’ın nükleer ve askeri tesislerine yönelik taarruzlarının akabinde İran’ın İsrail’e misilleme akınlarıyla devam eden tansiyon sürüyor. Dün yaptığı açıklamada İsrail’in İran’a taarruzlarını “mükemmel” kelamıyla tarif eden ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail’in İran’a yönelik ataklarını desteklemeye nasıl karar verdiği sorusuna karşılık arayan ABD basını, hücumdan evvelki günlerde yaşananları mercek altına aldı.
The Wall Street Journal (WSJ) gazetesinin “Öncesinde dirençli olan Trump, İran’a yönelik İsrail ataklarını desteklemeye nasıl karar verdi?” başlıklı haberine nazaran, Trump İsrail’i ataklarını geciktirme konusunda ikna etmeye çalışmış fakat akınlar başladıktan sonra yaklaşımını değiştirmişti.
ABD Başkanı Trump, dün, İsrail’in akınlarının akabinde yaptığı açıklamada, Tel Aviv’in planlarından haberdar olduğunu söyledi ve kelam konusu “cezalandırıcı operasyonun” İran ile bir nükleer muahedeyi daha muhtemel hale getirdiğini savundu. İran’dan yapılan açıklamada ise yarın yapılması planlanan altıncı tıp görüşmelerin yapılmayacağı belirtildi.
Trump, WSJ’ye yaptığı açıklamada, İran’a işaret ederek, “Anlaşma yapmalıydılar ve geriye kalan bir şeyler varken hâlâ muahede yapabilirler, hala yapabiliyorlarken…” diye konuştu. Gazeteye nazaran, Trump, hafta başında yaptığı açıklamalarda “çok daha az iyimser” görünüyordu.
WSJ’ye konuşan ABD’li yetkililere nazaran, Trump, pazar günü ulusal güvenlik takımını Camp David’deki başkanlık konutuna çağırdı. ABD Başkanı, burada Ortadoğu konusunda yapılan bir konuşma sırasında Tahran idaresinin ABD ile muahedeyi kabul edeceği konusunda gitgide daha karamsar olduğunu söyledi.
ABD’li yetkililerin verdiği bilgiye nazaran, Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bir sonraki gün görüşmesi bekleniyordu. Trump’ın Netanyahu’ya Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un diplomatik eforları olağan seyrinde devam edene kadar akınları geciktirmesini söylemesi öngörülüyordu.
ABD’li yetkililere nazaran, Netanyahu ile görüşmesinde Trump, Tahran ile diplomasinin biraz daha sürmesini görmek istediğini söyledi. Ama Trump da “kendi stratejisine olan inancını kaybediyordu. Yetkililer, Netanyahu’nun daha evvel pek çok defa lisana getirdiği itirazı bir kere daha dillendirerek İran’ın asla Trump’ın istediği muahedeyi yapmayacağını söylediğini aktardı. İsrail Başbakanı ayrıyeten ülkesinin akınlara hazırlık yapmayı sürdürmesinin gerektiğini savundu. WSJ’ye nazaran, “Trump, bu iletisi içselleştirmiş üzere görünüyordu.”
Trump, bundan iki gün sonra, perşembe günü The New York Post’a verdiği röportajda, muahede konusunda “gittikçe kendinden daha az emin” olduğunu anlattı. Trump, “Bunu geciktiriyorlar üzere görünüyorlar ve bence bu utanç verici. Fakat artık birkaç ay öncesinde olabileceğimden daha az kendime güvenliyim” dedi.
WSJ’ye nazaran, ABD istihbaratı, ocak ayında İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine hücum düzenlemeyi değerlendirdiğini tespit etti. Yapılan istihbarat değerlendirmesinde, İsrail’in Trump’ın yeni grubuna bu saldırıyı destekleme konusunda baskı yapacağı öngörülüyordu. Buna nazaran, İsrail, Trump’ın, ABD’nin eski başkanı Joe Biden’a nazaran bu türlü bir akına katılma ihtimalinin daha yüksek olduğunu düşünüyordu. Birebir değerlendirmeye nazaran, İsrailliler “Tahran’ın nükleer silah uğraşlarını durdurma konusundaki pencerenin de kapandığına” inanıyordu.
Trump ve Netanyahu, perşembe günü bir görüşme daha yaptı. Bu görüşmede Netanyahu Trump’a o günün “İran’a mutabakat yapmak için verdiği 60 günün son günü” olduğunu hatırlattı ve İsrail’in artık bekleyemeyeceğini söyledi. Telefon görüşmesine aşina yetkililer, Netanyahu’nun “İsrail’in kendisini korumak ve Trump’ın koyduğu son tarihi hayata geçirmek durumunda olduğunu” savunduğunu aktardı. Trump idaresinden yetkililere nazaran, Trump, bunun üzerine, ABD’nin “İsrail’in önünde durmayacağını” söyledi lakin ABD ordusunun rastgele bir atak operasyonuna yardım etmeyeceğini kelamlarına ekledi.
Trump, dün yaptığı açıklamada, İran’a mutabakat için verdiği 60 günün dolduğunu ve artık 61’inci güne girdiklerini söylemişti. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise İsrail’in akınlarının çabucak akabinde yaptığı açıklamada ABD’nin hücumlarda rol oynamadığını ancak İsrail’in hücumlar başlamadan çabucak evvel ABD’yi bilgilendirdiğini aktarmıştı.
