Yeni reyting ölçümü dizileri kısaltır
Dizi ve sinema bölümünde yaşanan her kriz aslında tahlili de işaret ediyor. Son olarak menajerlerin ve ajansların bölümü domine ettiği, bununla kalmayıp siyasete bile tesir ettikleri ortaya çıkınca temel meselelere yine bakmak gerekti.
Özellikle diziler kelam konusu olduğunda karşımıza çıkan en önemli sorun çalışma süreleri… Günlük çalışma müddeti kesimde 12 saat. Haftalık repo (tatil) 2 gün olması gerekiyor fakat ekseriyetle tek gün. Sinemada da çalışma kaideleri neredeyse birebir. Diziden farklı olarak çıkarılan eser farklı hüviyette elbette. Sinema setlerinde çalışanlar, bir sinema bittiğinde tekrar ne vakit sete girer aşikâr olmaz. Mevsimlik personele benzetilebilir. Bazen aylarca işsiz kalınır. Bu yüzden yalnızca sinema sinemalarında çalışmak kolay bir tercih değil.
Diziler bölümü domine eden alan. Zira televizyon yüklü üretimlerde birebir anda 70’e yakın dizi çekilir. Major kanallarda ‘prime time’ denen akşam saatlerinde bir dizi yayınlanır. Yani ulusal frekansa sahip her majör kanalın 7 dizisi olur. TRT1, ATV, Star TV, Show TV, Kanal D, Now, TV8 ve Kanal7’de yayınlar yalnızca ve yalnızca reyting bilgilerine nazaran planlanır. Elbette bunun sebebi de reklamların bu datalara nazaran dağıtılıyor oluşu… Ve reyting sistemi güncellenmesine karşın eski yordamdır. Dijitalleşme hayatımıza bu derece girmişken hala televizyonlara yerleştirilen sonlu sayıdaki aygıtlarla ölçümler yapılıyor. Sonuç olarak da reklam pastası neredeyse yalnızca televizyonda dönüyor.
Sektördeki uzun çalışma müddetlerinin temel sebebi dizi müddetlerinin uzun olması… Bunun sebebi ise reklam pastasının en geniş vakit dilimi olan prime time’da tek dizi yayınlanıyor olması. Evvelden akşamları iki dizi yayınlanırdı. Yani 60 dakikalık müddete sahip diziyi hazırlayanların çalışma müddeti de günlük 10 saati geçmezdi.
Sinema ve dizi kesiminde çalışanların genel olarak mutsuz olmasının sebebi bu çıkmazdır. Evet, durum bir çıkmazsa sokulmuştur. Zira çalışanlar sendikalaşsa da kuralları biraz güzelleştirmenin ötesine geçemiyor. Üretimciler, her akşam tek dizi kaidesini istekli ya da mecburî istek gösteriyor. Balığın baştan kokmasının sebebi olan yayıncı kuruluşlar ise daha az maliyetle daha çok reklam geliri elde etmek için tek bir dizi yaptırıyor.
Normal koşullardaki üretime örnek olması açısından sinema ile diziyi kıyaslayalım. Sinemada 4 saatte sinemanın 1 dakikası çekiliyor (takribi elbette, projeye nazaran değişir). Günde 12 saat çalışarak 3 dakikasını çekersiniz. 30 günde ise sineması bitirirsiniz. Tatil günlerini de düşünürsel bir sinema sinemasının 5 haftada çekildiğini söyleyebiliriz (ancak son periyotta bağımsız sinemalar bütçe problemleri sebebiyle 3 haftaya sıkıştırılıyor). Dizide ise müddet en az 120 dakika ve çekim için 6 günleri var. Ortadaki farkı düşünebiliyor musunuz? Dizilerdeki genel sinematografi ve kıssada kalite probleminin buradan doğduğunu söylesek yeridir.
İşte dalın en temel sıkıntısının tahlili de dönüp dolaşıp reklam pastasına ve reyting ölçüm biçimine odaklanıyor. Dizi sinema, ticari bir üretimdir. Haliyle öncelikli gaye çıkar sağlamaktır. Birinci hususta maddi yarar olan hiçbir işte de inisiyatif iş sahiplerinin eline bırakılmamalıdır. Bu bahiste devlet adım atmalı. Reyting ölçümleri ivedilikle şeffaflaşmalı ve sadeleştirilmeli. Yalnızca bilgisayar, telefon, tabletlerden data alınsa bile her şey değişir.
Gündemdeki menajer tartışması, Ayşe Barım’ın ismi etrafında dönen argümanlar ve daha fazlasının yegane sebebi de budur. Kesime dair kangrenleşmiş hangi sorunu ele alırsak alalım altından tıpkı şey çıkacak. Deva de belli…
