Bir namaz hem kaza hem sünnet niyeti ile kılınabilir mi? sorusuna Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığından şu karşılık verildi:

“

Bir namaz hem kaza hem de sünnet niyetiyle kılınamaz.

Kılınacak namazın ne olduğu kesin olarak tayin edilerek ona niyetlenilmesi gerekir.

Hem kaza namazına, hem de vaktin sünnetine birlikte niyet edilirse bu namaz, kaza namazı olur.Hem kaza namazı hem de vaktin sünneti kılınmış olmaz

(el-Fetâva’l-Hindiyye, I, 73).”

Kazaya kalmış namazların birinci fırsatta kaza edilmesi temeldir. Bununla birlikte Hanefî mezhebine nazaran, kaza namazı bulunan kimselerin farz namazların öncesinde ve sonrasında kılınan (revâtib) sünnetler ile teheccüd ve kuşluk namazı üzere nâfileleri kılmaları da caizdir.

Şâfiî mezhebinde, kaza namazı borcu olan kimsenin, geçmiş namazlarının hepsini kaza etmeden beyhude namaz kılması caiz değildir. Kaza namazı bulunan kimsenin uyku ve konutun geçimi üzere yapması mecburî olan işler hariç bütün vakitlerini kazaya kalan namazlarını kılmakla geçirmesi gerektiğinden beyhude ile meşgul olamaz (Dimyâtî, Hâşiyetü i’âneti’t-tâlibîn, 1/31-32).

Kur’ân’da vaktinde kılınamayan namazların kaza edilmesi ile ilgili olarak açık bir söz bulunmamakla birlikte, Hz. Peygamber (s.a.s.) vaktinde kılamadığı namazları kaza etmiş ve ashabına da bunu tavsiye etmiştir. Resûl-i Ekrem (s.a.s.), “Kim namazı unutursa yahut uyuyup kalırsa hatırlayınca onu kılsın. Onun keffâreti lakin budur.” (Müslim, Mesâcid, 315 [684]; bkz. Buhârî, Mevâkîtü’s-salât, 37 [597]) buyurmuştur. Yeniden Hz. Peygamber (s.a.s.), Hendek savaşı sırasında harbin şiddetlenmesi nedeniyle ikindi namazını kılamamış; bunun üzerine “Bizi ikindi namazından alıkoydular. Allah da onların konutlarını ve kabirlerini ateşle doldursun.” diye beddua etmiş ve ikindi namazını akşam namazı vaktinde kaza etmiştir (Müslim, Mesâcid, 205 [627]; bkz. Buhârî, De‘avât, 58 [6396]). Ayrıyeten Hayber Fethi’nden dönerken, bir yerde konakladıklarında uyuyakalmışlar ve vaktinde kılamadıkları sabah namazını güneş doğduktan sonra kaza etmişlerdir. (Müslim, Mesâcid, 309 [680]).

Beş vakit namazın farzı ve vitir namazı kaza edilir. Kazaya kalan sabah namazı, o günün öğlen vaktinden evvel kaza edilecekse sünneti de kaza edilir. Ayrıyeten öğlen namazının dört rek’atlık birinci sünneti de vakit çıkmadıkça öğlenin farzından sonra kılınır. Öte yandan geçmiş namazlar, kazaya nasıl kaldıysa o denli kılınırlar, yani seferî olarak kaldıysa seferî, mukim olarak kaldıysa mukim üzere kaza edilir (Mevsilî, el-İhtiyâr, 1/63).

Unutma ve ahenge üzere bir mazeret olmaksızın, kasıtlı olarak terk edilen namazların kazası ile ilgili rastgele bir hadis bulunmamaktadır. Ancak bu kasıtlı olarak terk edilen namazların kazasının gerekmediği manasına gelmez. Çünkü Ramazan’da kasıtlı olarak cinsel alakaya girerek orucunu bozan kimseye Resûl-i Ekrem’in (s.a.s.) hem keffâreti hem de o günkü orucun kazasını emretmesi (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 2/208 [6944-6945]; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, 4/382 [8059-8060]), bir farz ibadetin kasıtlı olarak terk edilmesi durumunda da kazasının gerektiğine kanıttır. Öte yandan Hz. Peygamber’in (s.a.s.) bir mazerete dayalı olarak vaktinde kılamadığı namazları kaza etmesi ve sahabeye de bu istikamette buyruk buyurması dikkate alınacak olursa, mazeretsiz olarak terk edilen namazların kaza edilmesinin öncelikle gerekli olacağı sonucuna ulaşılır (Nevevî, el-Mecmû’, 3/68).