Üç ana oturumdan oluşan toplantıda, gönül coğrafyamızın birbirini tamamlayan ögeleri olan Anadolu ve Balkanların kardeşliği güçlü bir formda vurgulandı. Dün olduğu üzere bugün de, gönül köprülerimizin gücünün ve aktifliğinin artarak devam ettiği ve yarın da devam edeceği noktasında fikir birliği oluştu. Elbette ki, bu tıp toplantılardan çabucak somut sonuçlar beklememek gerekir. Bu kadar âlimin bir ortaya gelip iki gün boyunca sıkıntıları masaya yatırmaları, çeşitli istişareler yapmaları, hatta tıpkı masada yemek yiyip birbirleriyle tanışmaları bile başlı başına değerli bir kazanımdır. İslam Alimleri Vakfı’nın, bu türlü bir toplantıyı organize etmesi, vakfın potansiyel gücünü göstermesi bakımından umut verici olmuştur. Ümmetin birliğinin, ulemânın birliğinden geçeceği gerçeğinden hareketle, İslam Alimleri Vakfı’nın bu konudaki çabalarına dayanak vermek, bu mevzuda hassas olan herkesin üzerine düşen bir sorumluluktur.

Toplantının sonuç bildirgesinde yer alan unsurların bir kısmını sizlerle paylaşmak isterim:

1. Dünyamız, bir insanlık krizi yaşamaktadır. Global güçler, yüzyıllar içinde acı deneyimler sonucunda kazanılan temel insani kıymetleri ayaklar altına almış, sömürge sisteminin devamı için Müslüman ülkelerin dağınıklığını fırsat bilerek, üniversal ahlâk prensiplerini, milletlerarası hukuk kurallarını ve kurumlarını pervasızca etkisizleştirmiştir. Bütün bunlardan; dinî, siyasî, toplumsal ve ekonomik manada en önemli ziyanı İslam dünyası görmüştür ve görmeye de devam etmektedir. Bu gelişmeler karşısında, İslam’ın iki ana kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm’in ve Hz. Peygamber’in (sav) ihtarları dikkate alınarak “peygamber varisi” olma sorumluluğunu taşıyan âlimlerin toplumu bilinçlendirmeleri, ulusal ve memleketler arası karar vericilerin tavır ve davranışlarını adalet ve hakkaniyet doğrultusunda etkilemeyi amaçlayan somut çalışmalara tartı vermeleri bir zorunluluktur.

2. Günümüzde global hegemonyanın kurucusu olan Batı dünyasının tarihi deneyimi ve toplumsal dinamikleri, birlikte yaşama ve birlikte kazanmayı sağlayacak bir zihniyete sahip değildir. Kendini merkeze alarak tasavvur ettiği dünyada, aksisini üretmekte ve kendisini mutlak manada onun kaybetmesi üzerine konumlandırmaktadır. İslam dünyası ve tüm insanlık, bugün bunun acısını çekmektedir. Dinî kurum ve kuruluşların temsilcileri, İslam âlimleri ve kanaat liderleri, İslam ahlâkının temelini oluşturan “Allah’ın yarattığına şefkat göstermek” ve “yaratılanı Yaratan’dan dolayı sevmek” prensiplerinin bir gereği olarak, bütün imkânlarıyla İslam medeniyetinin alternatif olduğunu dünyaya anlatacak çalışmalar yapmalıdır.

3. Tüm dünyanın gözü önünde, emperyalist güçlerin takviyesiyle Siyonist İsrail’in Gazze’de uyguladığı soykırıma ve bölgede oluşturduğu tehdit ve tehlikeye İslam dünyasının gereğince reaksiyon vermemesi ve bu zulmü durdurmaya yönelik gerekli adımları atmaması kabul edilemez.

4. Global güçlerin, daima olarak insan haklarını mazeret ederek İslam dünyasına baskı uyguladığı ve memleketler arası müdahalelere münasebet yaptığı ortada iken, ikiyüzlü bir hal ile çocukların, bayanların ve yaşlıların, kısaca insanlığın katline sessiz kalması kabul edilemez. Memleketler arası toplumun bu bahiste bütün imkânlarıyla derhal inisiyatif alması zaruridir.

5. İslam dünyasının sivil toplum örgütleri ile resmi kurum ve kuruluşları, Müslümanların azınlık olarak yaşadıkları ülkelerde, Müslümanların milletlerarası hukuktan doğan haklarının korunması ve yapılan ihlallerin engellenmesi konusunda gerekli hassaslığı göstermelidir.

6. Hâkim güçlerin, İslâm dünyası üzerinde emellerini gerçekleştirmek gayesiyle, etnik yapılar ve dini kümeler üzerinden uyguladıkları emperyalist ve oryantalist projelere karşı Müslümanlar uyanık olmalıdır. Bu bağlamda, İslâm âlimleri ve kanaat liderleri, müslüman devletlerin “İslâm kardeşliği” ve “ümmet bilinci” çerçevesinde siyasetler geliştirmesine öncülük etmeli, uzun vadede siyasî, ekonomik ve toplumsal açıdan birlik ve beraberliği sağlayacak çalışmalara yük vermelidir.

7. İthal bedeller ve sömürge lisanı ile yapılan eğitim ve öğretim, kendi toplumuna yabancılaşmış insan üretmektedir. İslâm âlimleri ve kanaat liderleri, Müslüman ülkelerde sağlıklı bir din eğitimi için İslami pahaların ve din lisanının korunmasını temin edecek çalışmalara tartı vermelidir. Bu bağlamda; ailede, okulda ve toplumda bilinçlendirici çalışmalara odaklanmalıdır.

8. İslam âlimleri ve kanaat liderleri, Müslümanların temsil gücünü artıracak, yaşadıkları ülkelerdeki din tersliğine ve İslamofobik tavırlara yanıt verecek, tüm insanlığa İslam’ı uygun bir lisanla anlatacak faaliyetlere yük vermelidir.

9. İslam âlimleri ve kanaat liderleri, planlı ve programlı bir biçimde muhakkak aralıklarla bir ortaya gelerek meselelerini müzâkere etmeli ve uygulanabilir tahliller üretecek sivil atılımlara tartı vermelidir.