Tel Aviv-Tahran uzlaşısı petrol fiyatlarını 60 dolar bandına çekecek
ABD’nin 23 Haziran’da İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği akınların akabinde 77,81 dolara kadar yükselerek yaklaşık 5 ayın doruğunu test eden Brent petrolün varil fiyatı, tıpkı gün Tahran’ın Katar’daki ABD üssünü gaye almasının hudutlu bir karşılık olarak değerlendirilmesiyle yüzde 8,5 düşerek günü 69,48 dolardan kapattı.
Böylece, Brent petrolde Temmuz 2022’den bu yana en büyük günlük kayıp görüldü. İran ve İsrail ortasında 24 Haziran’da ateşkes sağlandığına yönelik haberlerin akabinde günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol eserinin taşındığı Hürmüz Boğazı’nda arz kesintisi yaşanmayacağı beklentisinin güçlenmesi de fiyatlardaki düşüşü hafta boyunca destekledi. Bu doğrultuda, Brent petrolün varil fiyatı 27 Haziran ile sona eren haftada yüzde 12,6 düşüşle 66,33 dolara gerileyerek Mart 2023’ten bu yana en büyük haftalık düşüşünü kaydetti.
Dünyanın önde gelen petrokimya bilgi sağlayıcılarından ICIS’in Petrol Piyasaları ve Güç Dönüşümü Yöneticisi Ajay Parmar, AA muhabirine, fiyatların seyrinin 6 Temmuz’da yapılacak OPEC ve OPEC dışı kimi üretici ülkelerden oluşan OPEC+ toplantısından çıkacak sinyallere bağlı olacağını söyledi.
Parmar, toplantı sonrası üretim planlarına ait net bir sinyal alınana dek fiyatların mevcut düzeylerde dengelenmesinin beklendiğini belirterek, “OPEC+ kümesi arzı artırmayı tercih ederse fiyatlar mevcut düzeylerden gerileyerek 60-65 dolar bandına inebilir.” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın petrol fiyatlarını düşürme istikametindeki baskısının hudutlu tesir yarattığını vurgulayan Parmar, “Petrol talebi mevsimsel olarak tepe düzeylerde ve bu durum fiyatları destekliyor. Fakat asıl belirleyici öge arz tarafında ve burada denetim OPEC+ kümesinin elinde.” tabirlerini kullandı.
Parmar, piyasa oyuncularının OPEC+ ülkelerinin atacağı adımları yakından izlemesi gerektiğini belirterek, “İlerleyen süreçte fiyatlar üzerinde en büyük etkiyi yaratacak öge, OPEC+ kümesinin üretim kararları olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Middle East Economic Survey (MEES) Dergisi Körfez Uzmanı Yesar Al-Maleki ise İsrail ve İran ortasındaki çatışmalarda hayati değere sahip petrol altyapılarının maksat alınmaması ve piyasada arz fazlası bulunmasının fiyatları desteklediğine işaret ederek, “Tel Aviv ile Tahran ortasındaki tansiyonun tırmandığı devirde dahi OPEC+ üreticilerinin kesintileri azaltmaya devam etmesi fiyat oynaklığını sınırladı.” diye konuştu.
Artan yaz talebinin kısa vadede fiyatları üst çekebileceğine dikkati çeken Al-Maleki, “Brent petrol şu anda varil başına 68 dolar düzeyinde, bu da kriz öncesi nisan ve mayıs düzeylerinin hayli üzerinde. Lakin, yılın son çeyreğinden 2026’nın birinci çeyreğine kadar beklenen arz fazlası, fiyatlar üzerinde aşağı taraflı baskı yaratabilir.” dedi.
Trump’ın petrol fiyatlarını düşürmeye yönelik davetlerinin ABD’li üreticiler üzerindeki tesirine de değinen Al-Maleki, “Kısa vadeli fiyat artışları üreticilerin fiyatları yıl boyunca garanti altına almalarına yardımcı olmuş olabilir fakat uzun vadeli düşük fiyatlar, üretim açısından sürdürülebilir değil.” sözlerini kullandı.
Al-Maleki, piyasa oyuncularının OPEC+ kümesinin adımlarını yakından takip etmesi gerektiğini belirterek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“En kritik öge OPEC+ kümesinin siyasetleri. Küme, global petrol piyasasında merkez bankası fonksiyonu görüyor. Yaz aylarında görece yüksek olan talep, ağustosta birtakım üyelerin üretimi süratle artırmasına neden olabilir. Birtakım ülkelerin daha evvel gayenin üzerinde üretim yapması, kota artışlarının beklenen ek arzı sağlamasını zorlaştırabilir. Kümenin yılın geri kalanı ve 2026 boyunca izleyeceği yol haritası merakla bekleniyor.”
Norveç merkezli araştırma kuruluşu Rystad Energy’nin Kıdemli Lider Yardımcısı Jorge Leon da fiyatların gelecek haftalarda daha da gerileyebileceğini vurgulayarak, “Fiyatların 60 dolar düzeyine yanlışsız ilerlediğini düşünüyorum.” dedi.
Leon, bu beklentinin, global jeopolitik risk priminin azalması, OPEC+ kümesinin üretimi artırmaya devam edeceği beklentisi ve İran’ın Çin’e hür petrol satışının devam etmesinden kaynaklandığını belirterek, “Bu etkenler, önümüzdeki haftalarda aşağı istikametli bir piyasaya işaret ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
