Anasayfa »
Uncategorized » Uzmanlardan ‘anoreksiya’ uyarısı: Sosyal medya bağımlılığı ve popülerlik albenisi gençleri sürüklüyor
Uzmanlardan ‘anoreksiya’ uyarısı: Sosyal medya bağımlılığı ve popülerlik albenisi gençleri sürüklüyor
Her geçen gün hayatın olağan akışında daha fazla yer kaplayan dijital dünya, bireylerde oluşturduğu görünür olma ve beğenilme dürtüsünü besleyerek, ruhsal sıhhati zedeliyor.
Ruhsal istikrarı bozulan bireyler, kendilerini daima diğerleriyle kıyaslayarak gerçek dışı hoşluk standartlarına ulaşmaya çalışıyor.
Çoğu vakit filtrelerle şekillendirilmiş, gerçeklikten uzak vücut görselleri, gençler için “ideal” haline geliyor. Bu da bireylerin kendilerini daima eksik ve yetersiz hissetmesine yol açıyor.
Özellikle ergenlik devrindeki gençler, fizikî görünümleriyle toplumsal onay alma uğraşına girerken, kendi vücutlarına yabancılaşma riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Sosyal mecralarda her geçen gün yayılan “kusursuz beden” kalıpları, gençleri sıhhatsiz kilo verme metotlarına yöneltiyor.
Uzmanlar, toplumsal medya bağımlılığı ile vücut algısı bozukluğu ortasındaki tehlikeli bağlantıya dikkati çekerek, anoreksiya ve gibisi yeme bozukluklarının gençler ortasında alarm verici boyutlara ulaştığını vurguluyor. Ayrıyeten bu tıp içeriklere uzun müddet maruz kalmanın, yalnızca yeme bozukluklarını değil, tıpkı vakitte anksiyete, depresyon ve düşük benlik hürmeti üzere ruhsal rahatsızlıkları da beraberinde getirdiği belirtiliyor.
“Normal kilonun altında olsalar bile kendilerini şişman görüyorlar”
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, anoreksiya ve gibisi hastalıkların vefatla sonuçlandığını söyleyerek,
“Duygusal çöküş, duygusal zayıflık, terk edilme, etraf baskısı, beğenilmeme, toplumsal medyada hoşluk ögelerinin öne çıkarılması, şahısta birtakım eksiklikler yaratabiliyor. Olağan kiloda olmasına karşın kendini kilolu hissediyor. Yemek yememeye başlıyor. Yemek yemeyince de bedende kilo kaybı ve tüm organlarda arızalar meydana geliyor.”
diye konuştu.
Bu hastalıklara sahip bireylerin yedikleri yemekleri çıkarma çeşitlerine değinen Göral,
“Kişi bazen kendini kusturmaya çalışıyor. İdrar söktürücü ilaç kullanıp bedenden suyu atmaya çalışıyor. Bazen de müshil dediğimiz ilaçları kullanarak kendini ishal yapıp kilo kaybı sağlamaya çalışıyor. Bu son derece yanlış.”
dedi.
Göral, hastalarla yaşadıkları en büyük sorunun tedaviyi kabul etmeme olduğunu aktararak, şöyle devam etti:
“Biz güzel tedavi yapsak bile hala kendilerini kilolu buluyorlar. Olağan kilonun altında olsalar bile kendilerini şişman görüyorlar. Psikoterapi eşliğinde tedaviler yapıyoruz. Klasik bir tedavi yok, tedavi bireyden şahsa nazaran değişiyor. Hastanın genel durumu berbatsa hastaneye yatırmak daha düzgün. Zira birtakım testlerin yapılması lazım. Bu testler şeker, böbrek, karaciğer işlevleri, ultrasonlar, gerekirse endoskopi ve kolonoskopi yapılarak sanki diğer bir hastalık mı var, yoksa anoreksiya mı diye bakılması lazım. Tedavide en büyük dayanak kişinin ve etrafının dayanak olması. Kişi tedaviye inanacak.”
Anoreksiya hastalarının tedavi devrinde hastalıktan kurtulamadıklarını zira bunu istemediklerini vurgulayan Göral,
“Tıpta ruhsal bozukluk olup en yüksek mevt oranına sahip hastalık anoreksiya. Eninde sonunda intihar meydana geliyor. Kendilerini reddediyorlar. Hasebiyle buna erkenden teşhis koymak lazım. Lakin anoreksiya olmuş, 25 kiloya düşmüş bir kişiyi kurtarmak çok sıkıntı.”
tabirlerini kullandı.
Anoreksiya nedeniyle bedende organ yetmezliği yaşandığına dikkati çeken Göral, bu evreden itibaren hastayı kurtarmanın daha güç hale geldiğini söyledi.
“Aşırı zayıflık hoşluk değildir, bazen tıbbi komplikasyonlara da neden olabilir”
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Taha Can Tuman da yeme bozukluğuna, genetik faktörlerin yanı sıra çevresel, sosyoekonomik ve kültürel faktörlerin neden olduğunu, bilhassa toplumsal medyada zayıflığın idealize edilmesi, özendirilmesi ve güzellikle eş kıymet algılanmasının yeme bozukluğuna kapı araladığını söz etti.
Bazı toplumsal medya kullanıcıları tarafından yapılan paylaşımlarda ve kimi marka reklamlarında idealize edilen zayıf birey algısının, toplumsal medya kullanıcılarında anoreksiya ya da bulimia üzere hastalıklara yol açtığını belirten Tuman, bu hastalıklardan en ölümcül olanının anoreksiya olduğunu vurguladı.
Anoreksiyanın, bilhassa vücuttan memnuniyetsizlik, vücut algısında bozulma, kişinin kilo verdiği halde vücudunu kilolu olarak algılaması, kilo almaktan çok korkması ve kalori alımını çok kısıtlamasıyla gelişen bir hastalık olduğunu lisana getiren Tuman,
“Bu şahıslar şişmanlamaktan, yemek yemekten çok korkabilir. Kilo almamak için bilhassa uzun periyodik aç kalma, kalori kısıtlaması yapma yahut öğünleri kalori hesabıyla yeme üzere sıhhatsiz davranışlar içerisine girebilir. Aşikâr bir müddet sonra vücut kitle endeksi muhakkak bir seviyenin altına düştüğünde de tıbbi komplikasyonlar görülmeye başlayabilir.”
sözlerini kullandı.
Tuman, “
Özellikle çok zayıflığın özendirilmesinin engellenmesi gerekir. Çok zayıflık hoşluk değildir, bazen tıbbi komplikasyonlara da neden olabilir. Bazen çok zayıflık uğruna sıhhatsiz diyetler yapmak ve genel olarak çok zayıflığı gaye alarak diyetimizi belirlemek sıhhatimizi bozabilir.”
dedi.
Sosyal medya bağımlılığı ve beğenilme korkusuna da değinen Tuman, şunları kaydetti:
“Aşırı beğenilme tasası ve beğeni aldıkça daha fazla paylaşımların yapılması, beğeni alan paylaşımlara emsal paylaşımların öbür bireyler tarafından da yapılması, bilhassa toplumsal medya bağımlılığı açısından bir yatkınlık oluşturmakta. Gerçek hayatta kalmak, toplumsal medyanın hayatın yalnızca küçük bir modülü olduğunu değerlendirip gerçek hayatta sağlıklı bağlar kurmak genel manada ruh sıhhatini hami bir tesir yapacaktır. Toplumsal medyada geçirdiğimiz vakti azaltmak, daha çok gerçek ömür içinde kalmak, sağlıklı şahıslar ortası alakalar geliştirmek daha keyifli olmamıza ve daha sağlıklı fonksiyonellik göstermemize katkı sağlayacaktır. Toplumsal medya bağımlılığının da depresyona, uyku bozukluğuna ve başka anksiyete bozukluklarına yatkınlık oluşturduğunu bilmemiz gerekiyor.”
Tedavi süreci 1 yıla kadar uzayabiliyor
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Asya Naz Al ise anoreksiya hastalarının günde sırf 100-200 kaloriyle beslendiğini hatta vakit zaman su bile içmediğini, bulimia hastalarının ise tıkanırcasına yedikten sonra pişmanlık duyup yedikleri besinleri kustuğunu belirtti.
Bu hastalıkların çıkış noktalarının ruhsal olduğuna işaret eden Al, tedavi sürecine ilişkin
“Hastalık hangi boyutta ya da kaç yıldır bununla baş etmeye çalışıyor hastamız, ona bakıyoruz. Şayet çok başındaysa, beslenme tedavimiz biraz daha kolay formda ilerleyebiliyor. Anoreksiya üzere çok önemli ilerlemiş bir yeme bozukluğumuz hatta hastaneye yatma üzere ilerlemiş bir durumumuz varsa daha önemli bir beslenme tedavisi uyguluyoruz.”
dedi.
Al, hastaya tedavi için yol haritası çizerken birinci etapta bedende eksilen vitaminleri giderdiklerini lakin hem vitamin hem besin noktasında apansız yükleme yapmadıklarını anlatarak, şöyle konuştu:
“Vücut çok uzun periyodik bir açlıktan çıktığı için bir anda yükleme yaparsak, refeeding (yeniden beslenme) sendromu dediğimiz bir sendromla karşılaşıyor. Bu sendromun sonuçları ani kalp durmalarına kadar gidebiliyor. Bundan kaçınmaya çalışıyoruz. Önceliğimiz hiçbir vakit hastaya kilo aldırmak olmuyor. Bozulmuş bir metabolizmayı yine inşa etmek oluyor. Organların çalışabilmesi için gereken güç ölçüsünü hedefliyoruz. Burada hiçbir sorun yaşamıyorsak yavaş yavaş kilo alımını hedefliyoruz.”
Anoreksiya hastalarının yemek yemekten korktuğunu, bu nedenle pasta, börek üzere yüksek kalorili besinleri çabucak tüketemediklerini belirten Al, “Hastanın rahat ettiği ya da inançlı bulduğu besinleri bulmamız gerekiyor. Çoklukla bunlar zerzevat yahut meyveler oluyor. Sindirimi daha kolay ve kalorisi daha düşük olduğu için hastalar burada kendilerini inançta hissediyor. Küçük bir bebek üzere düşünelim hastaları. Öncelikle sebzeler, meyveler ya da ufak tefek protein vereceksek yumurtalarla başlayabiliriz. Direkt bu türlü sindirimi sıkıntı olan eserleri hiçbir halde vermiyoruz.” tabirlerini kullandı.
Al, sürecin çok uzun ve meşakkatli olduğunu, tedavinin 1 yıla kadar uzayabildiğini kelamlarına ekledi.
