İsrail zulmünü anlatan filmler

İran’a hücum başlatan ve yeni bir savaşın fitilini ateşleyen İsrail, var olduğu vakitten beri kan ve savaş ile anıldı. “Büyük Felaket” manasına gelen “Nekbe”den beri (1948’de İsrail’in kurulmasının ilanı) etrafındaki her ülke ile savaşan ve aralıksız katliam ile soykırım yapan İsrail’in gerçek yüzünü anlamak için sinemalara bakmak kâfi olacak.

Sinema tarihinde bilhassa 2000’li yıllarda çeşitli ülkelerde yapılan sinemalar, işgal idaresinin nasıl bir kanlı yapı üzerine kurulduğunu tabir ediyor. Gelin bu sinemalara birlikte bakalım…

İsrail imali olarak İsrail zulmünü içeriden anlatan eşsiz bir film…

Ari Folman’ın yazıp yönettiği sinema, 1982 yılında Lübnan İç Savaşı sırasında asker olan direktör Folman’ın, yaşadıklarını terapi aracılığıyla tekrar hatırlama sürecini ele alıyor. Animasyon tekniği ile hayata geçirilen üretim, gerçekçi anlatımı ve kalıcı hissi ile yapıldığı yıl olan 2008’den beri isminden kelam ettiriyor. Enteresan halde sinema,“shooting and crying” geleneğinin bir devamı olarak görüldü. Yani askerlerin savaş sırasında gerçekleştirdiği aksiyonlardan pişmanlık duymasını, lakin bunun geç gelen bir pişmanlık olduğunu ve askerlerin bu durumu düzeltmek için somut hiçbir harekete kalkışmamasını sağlıyor. Bu eleştiriyi de göz önünde bulundurup izlemekte yarar var.

Filistinli direktör Elia Süleyman’ın son sineması, İsrail zulmüne global bir pencere açıyor. Bilhassa göçmenlik olgusu üzerinden sıkıntıyı ele alan sinema absürt mizah cinsinin de tesiriyle farklı bir seyir deneyimi sunuyor. Çatışma, kan, gözyaşı olmamasına karşın sinema İsrail zulmünün hudutları aşan tesirine katkı sağlıyor.

İsrail zulmünü en gerçek manzaralar ve anlık şahitlikler eşliğinde veren belgesellerin çok değerli olduğunu da vurgulamak gerek. Bu yıl Oscar’da en güzel belgesel mükafatını alan bu belgesel de birkaç yıllık süreç içerisinde Filistin topraklarında devam eden işgal siyaseti ve Filistin halkının direnme sistemlerini anlatıyor. İsminden de anlaşılacağı üzere İsrail’e meydan okuyan yapıya sahip olan belgesel, yapımcılarından birinin İsrailli (Yaval Abraham) olması bakımından da mühim.

Filistin Davası ve İsrail zulmüyle ilgili Türkiye’de yapılmış en büyük yapım olan sinema, 2011’de vizyona girdiğinde ülkemizde en çok izlenen sinemalar ortasında yer almıştı. Kurtlar Vadisi dizisinin devamı niteliğindeki üretim, Türk istihbaratının Filistin sorununa bakışına ve İsrail’in karşısında asırlar evvel olduğu üzere tekrar, tekrar Türklerin dimdik duracağını anlatması bakımından değerliydi.

Hikaye “Büyük Felaket” (Nekbe) günlerinde başlıyor. Bir Filistin mülteci kampında yaşayan genç bir kız, evvelki üç mülteci jenerasyonunun anlattığı öyküler aracılığıyla ailesinin tarihini öğreniyor. Norveçli direktör Mats Grorud’un sineması, “stop motion” tekniğine de dayanan animasyon tekniği ile hayata geçirdiği 2018 üretimi projesi birçok dünya şenliğinde yankı uyandırmıştı.