Ersin Çelik anlattı: Gazze aktivistleri Mısır’da neler yaşadı?

En başından, etap basamak anlatacağım… Zira bu seyahatin hiç kolay olmadığını ve en kıymetlisi de Gazze için kişisel olarak tüm hudutları zorlayan insanların samimiyetlerini, çabalarını aktarmam gerekiyor.

Türkiye delegasyonu ile görüşerek ben de hazırlıklarımı yaptım. Arkasında ne bir STK ne de bir kuruluşun olmadığı büsbütün sivil ve istekli bir yapılanmaydı. Bir istişare heyeti, bir kriz masası, bir liste, yönergeler listesi elbette vardı. Fakat dediğim üzere herkesin kendi imkanları ile yılda 10 milyonda fazla turistin ziyaret ettiği üzere Mısır’a gidilecekti.

ÜÇ GÜNDE 50 KİLOMETRE

Bana iletilen ve üzerinde mutabık olunan takvim şöyleydi:

12 Haziran: Kahire’de konaklama

13 Haziran: Ariş’e seyahat

14-15-16 Haziran: Çöl Misyonu

17-18 Haziran: Refah Misyonu

19 Haziran: Dönüş

Dört evreli yürüyüşün Ariş ve Refah kısımlarında yanlarımızda getirdiğimiz çadırlarda yahut delegasyonun oluşturacağı kamp alanlarında uyuyacaktık. Fakat herkesin kendi gereçlerini yanında getirmesi öneriliyordu. Bunun için de hazırlıklar yaptık. Küçük kamp çadırı, uyku tulumu, mat ve baş lambaları aldık. Çöl ikliminde gereksinimimiz olabilecek ilaç ve öteki sıhhat gereçlerinin listesi de çıkarılmıştı.

Bu ortada değerli bir ayrıntı vardı. Bu kadar beşerden kim sorumlu olacaktı? Karşılığı çok netti. Herkes kendinden mesul olacaktı. Büsbütün istekli ve istek ile çıkılan bir seyahatti. Etik Mukavele ve İştirakçi Onam Sözleşmeleri’ni imzaladık. Uyacağımız kuralları, muhtemel riskleri bildiğimizi beyan eden metni de okuyarak görüntülü beyanda bulunduk.

Buradan bakınca belgisiz ve bilinmeyen bir seyahat üzere gelebilir. Tersine binlerce insan bir bilinene, 600 gündür soykırım altındaki Gazze’deki ağır duruma odaklanmıştı. Bu nedenle de yürüyüşün nasıl olacağına dair bana soran herkese “Allah Kerim” demenin ötesine geçmedim. Sunulan ayrıntılı bir plan yoktu. Zati Mısır’dan alınmış bir müsaade de kelam konusu değildi. Kervan yolda düzülecekti. Kahire’ye gidilecek. Bir iki gün konaklanacak. Öbür ülkelerden gelen aktivistlerle temas kurulacak ve başşehre 160 kilometre uzaklıktaki, Süveyş Kanalı kıyısındaki İsmailiye kentinde buluşulacak, akabinde da sırasıyla; Ariş’e, geçit vermez çölleriyle bilinen Sina yarımadasına ve oradan da Gazze hududuna kilometrelerce sürecek yürüyüş yapılacaktı. Ariş’ten Refah’a kadar 3 gün sürecek 50 kilometrelik güçlü bir seyahat olacaktı ve 17’sinde Refah’a ulaşmak planlanıyordu.

Türkiye’den gidişler salı günü (10 Haziran) başlamıştı, çarşamba-perşembe günleri ise ağırlaştı. Emel dünyanın dört bir yanından gelen aktivistlerin cuma günü öğlenden sonra İsmailiye’de buluşmasıydı. Lakin Mısır devleti ‘Büyük Gazze Yürüyüşü’nün yapılması için resmi müsaade vermediği üzere mahzur olacağının işaretlerini de veriyordu. Pekala Mısır bu kadar aktiviste müsaade edecek miydi? Bu soru herkesin zihnini kurcalarken karşılığını birinci gidenlerden almış olduk. Gazze yürüyüşü öncesinde Mısır’a girmenin ne kadar çetin olacağını ve insanların nelerle karşılaşacağını Kahire Memleketler arası Havalimanı’ndan gelen deport, gözaltı ve bekletme haberleriyle almış olduk. Mısır polisi, Türkiye’den inen uçakları ablukaya almıştı. Kocaeli’de mahallî muhabirlik yapan genç meslektaşım Furkan Çalışkan’ın çarşamba gece yarısı indiği havaalanında saatlerce sorgu ve bekletmenin akabinde perşembe sabahı deport edildikleri anları gözyaşları içinde anlattığı görüntüleri izleyince çabucak bir durum değerlendirmesi yaptık. Mısır, yürüyüş için gelenleri ülkeye sokmuyordu. O denli ki yürüyüşle alakası olmayan ve Mısır’a gezmeye gelen Latin Amerikalı onlarca turisti de deport etmişlerdi. Birinci karar şuydu: Kamp ve barınma materyalleri götürülmeyecek, turistik otellerde birkaç günlük rezervasyon yapılacak ve ucu açık dönüş biletleri alınacak.

Ben de o denli yaptım. Piramitler bölgesinde bir otele üç günlük rezervasyon yaptırdım ve dönüş biletimi de ona nazaran açığa aldım. O gün ve gece, ülkeye girebilenler de vardı deport edilenler de. Kahire’ye indiğimde cuma sabah 04:30’du. Kapıda vizemi aldım. Pasaport sırasına girdim. Bu ortada THY uçağı ile gelenlere tek bankoda toplanmaları anonsu yapıldı. Topluca hudut dışı edecekler diye düşündüm ve risk alarak o sıraya girmemeye karar verdim. Benden kaç sıra evvelki Arap turistlerle tartışan bayan pasaport polisi gerilmiş ve bu ortada sıra bana gelmişti. Neden geldiğimi sordu. Turist olduğumu söyledim. Pasaporttaki resme ve bana birkaç sefer baktı, sayfalarını çevirdi, gittiğim ülkelere baktı ve damga basmadan geri uzatırken tam karşıdaki havaalanı polisinin odasını gösterdi. Buraya kadardı ve deport süreci başlayacaktı sanırım. “Sıra çok uzadı, git oradaki polisleri turist olduğuna ikna et” dedi. Yani bir talihim daha vardı. Ofisten içeri girdim, genç bir polis vardı. Arkamdan orta yaşlarda deneyimli olduğu aşikâr olan bir polis daha girdi kapıdan. Pasaportumu verdim ve “I’m turist” dedim. Otel rezervasyonumu sordu. İnternet üzerinden yapılan ve aslında kağıt üzerinde bir konaklama belgesiydi. Çıktısını almıştım. İnceledi. Nerelere gideceğimi sordu, birkaç gezilecek yer ve yeniden açılacak müzeyi söyledim. Dönüş biletimi istedi, gösterdim. Yanındaki deneyimli polise dönerek, kalacağım otelin turistik olduğunu söyledi. Onayı aldı, mührü bastı ve Türkçe “hoş geldin” dedi. Tahminen 5 dakika sürdü lakin o anları 5 safya yazabilirim. Çıkış kapısına yürürken içimden, medya kümemizin konaklama sorumlusu Sezai Şengül’e dualar ediyordum. Sayesinde, Mısır polisi Kahire’ye 30 kilometre uzaklıktaki turistik bir otelde kalacağıma inanmıştı.

Aslında o otelin önünden dahi geçmeyecektim lakin gidip iki gece kaldım. Zira Filistin İnisiyatifi’nin programlarında yaptığı Arapça ve İngilizce konuşmalarla de tanınan Enes Yalman, bir gün evvel farklı bir ülkeden Mısır’a gelmiş, kapıda 4 saat bekletilmiş ve sorgu esnasında benden acil otel rezervasyonumu istemişti. Bu ortada da bahsi geçen otele bir haftalık rezervasyon yaptırmıştı. Beni havaalanına almaya da Enes geldi. Göstermelik konaklama otelimizin ne kadar yanlışsız bir seçim olduğunu ise gece ve sabah Kahire’deki otellerde kalan çok sayıda aktivistin baskınlarla gözaltına alınıp hudut edişi edilmesiyle tescillemiş olduk. Değişik ve işe yarayan bir ayrıntı daha vereyim: Enes beni otele pasaportum ile değil de kimlik numaram ile turizm acentesi üzerinden konuk olarak ve soyadımı farklı yazdırarak kaydettirmişti. Nedeni sorduğumda, “Burada kalmamız gerekebilir. Sen yayınlar yapacaksın. Çabucak bulamasınlar” cevabını verdi.

Ekip olmak bu türlü bir şeydi ve birkaç saat sonra üç bireydik. Karamürsel’de yaşayan ve işinde gücünde sıradan bir vatandaş olan Nizamettin Kaymak ağabeyimiz de gelmişti. İki gün evvel farklı bir sıkıntıyı konuşurken yürüyüşe geleceğimi söylediğim anda “ben de geliyorum” demiş tüm programlarını iptal etmişti. Delegasyonla ile görüşüp kaydını yaptırmıştı ve tam bir turist üzere karşımızdaydı. Sabah gelmiş, pasaporttan geçmiş ve hatta Tahrir Meydanı’na gitmiş, müzeyi de gezmişti. “Ben turist olduğumun izlerini bıraktım” dese de ikide bir “Ne vakit yürüyoruz” diye soruyordu.

Nizamettin abiyi odasına yerleştirdik ve delegasyondan gelecek bildirimleri bekledik. Mecburen dinlenecektik ve bundan sonrası çok yorucu olacaktı. Bu ortada delegasyonun bildirdiği hareket saati daima değişiyordu. Saat 10’da planlanan hareket evvel 12:00’ye sonra da 13:00’e alınmıştı. Kahire ve etrafından otobüslerle yola çıkılacak, yaklaşık 160 kilometre uzaklıktaki İsmailiye kentinde 50 ülkeden gelen aktivistlerle buluşulacaktı. Avrupa ve Amerika delegasyonlarıyla ortak hareket ediliyordu. Sorun ise şuydu: Mısır polisi yürüyüş için gelenleri sokaklardan gözaltına almaya başlamıştı. Telefonlardan pozisyon bildirmek bile riskti. Polis Türklerin elinden birinci olarak telefonlarını alıyordu. Türkiye’deyken

açılan Whatsapp kümemiz silinmiş yerine Telegram

kanalı kurulmuştu.

Nihayet cuma günü, namazdan sonra 14 üzere hareket edebileceğimiz bildirildi. Yola çıkma vaktiydi. Otelden çıkış yapmadık fakat. Hatta kıyafetlerimizin bir kısmını bıraktık. Enes son bir tedbir olarak kapıya paklık istemediğimiz notunu astı. Kahire’ye uzak olduğumuz için üç kişi taksi ile gidecektik. UBER’den çağırdığımız araç geldiğinde Enes sürücüyle konuştu. İsmi Yunus’tu. Olağanda 20 dolarlık bir fiyat çıkmıştı. Lakin Yunus, aranın uzaklığını hesaba katarak dönüş için de yarım fiyat istedi. Haklıydı. Fakat diğer bir sorun daha vardı. Sürücümüz İsmailiye güzergahında daha evvel olmayan tedbirler alındığını, hareketlilik olduğunu ve taksicilerin o yola gitmeye çekindiğini söyledi. Yani biraz daha artırım istiyordu. Platformun kendisinden yüzde 30 kurul kestiğini söyleyerek yeni bir mutabakat sundu.

UBER üzerinden gitmeyecektik ve 40 dolar ödeyecektik. Pazarlık dahi etmedik, kabul ettik. Üçümüz de “Yeter ki gidelim” diyorduk. Bu ortada Kahire’ye girebilen aktivistler yollara düşmüştü. Birazdan ve birinci kere buluşacaktık.

***

Bu ortada dönüşte bahadır taksicimize 150 dolar ödediğimizi belirterek; çıktığımız Gazze yürüyüşünün nasıl ve hangi yollarla akamete uğratıldığını, Türkiye’den gelen yiğit gönüllülerin direnişini yarınki yazıda aktaracağım:

Yollarımızı açan şifre: Yasin 9

Aktivistleri şiddetle yıldırma politikası

Dört denetim kapısından nasıl geçtik?

Rüşvet vermeye mecburduk fakat neden vermedik?

Pasaportlarımızı polisten nasıl çaldık?

İsmailiye’de Avrupalı aktivistlere kurulan pusuyu nasıl atlattık?

Timsah Gölü’ndeki teknede ne işimiz vardı?

Son anda Kahire’ye dönme kararı!

Muhabirimiz kayıp!

Mısır, cani sürüsü Baltacıları neden alana sürdü?

Bu yoldan asla dönmek istemeyenler

Delegasyonun sıkıntı kararı!