“En kötü kıtlık kredi kıtlığıdır”
Başlıktaki tanımlama bana değil Emre Tezmen’e ilişkin. Emre Tezmen, içinde bir yatırım bankası ve aracı kurumun da olduğu şirketler grubunun yönetimin kurulu lideri ve hayli deneyimli bir finansal analist olan iş insanı.
Tezmen’in geçtiğimiz günlerde toplumsal medya platformu X’te yaptığı bir paylaşım dikkatimi çekti. Tezmen, bir iktisattaki en makûs durumun “kıtlık” hali olduğunu söz ediyor ve en berbat kıtlık çeşidinin de “kredi kıtlığı” olduğunu söylüyor. Kısa fakat epeyce tesirli bir değerlendirme!
Bir bankacının bu türlü bir kıymetlendirme yapması epeyce kıymetli. Böylesi entelektüel tabanı olan bir kıymetlendirme “zaten bankacılar kredi vermek ister” biçiminde sığ bir tenkit ile görmezden gelinemez. Zira Emre Tezmen’in bu değerlendirmesi esasen akademide hali hazırda devam eden çok önemli bir tartışmanın da en kıymetli hususlarından bir tanesi ile ilgili. Yani Emre Tezmen’in değerlendirmelerine gerçek kesim gerçeklerini çok uygun bilen bir bankacının tespitleri olarak bakmakta yarar var.
Hatırlayacağınız üzere ben de son devirdeki yazılarımda ısrarlı bir biçimde devam eden kredi kısıtlarının iktisat üzerindeki tesirinin gerçek dal üzerinde “kalıcı hasar” bırakma riskine neden olduğunu tabir ediyorum. Hali hazırda devam eden TL ticari kredilerdeki aylık büyüme hududunun tanımlandığı noktanın artık bankaların bile işleyişini olumsuz tesirler hale gelmiş durumda olduğunu da hatırlatayım. Bu bakımdan tüketimi ve hatta ithalatı artıran tüketici kredilerinde bir kısıtlama yapılmazken arza dönük faaliyet gösteren işletmelerin kredi kısıtları ile karşı karşıya kalması konusu kesinlikle gözden geçirilmesi gereken bir uygulama olarak karşımızda duruyor.
Gelelim perşembe günü açıklanan ve merakla beklenen Enflasyon Raporu’na. Merkez Bankası hem bu yıl sonu hem de önümüzdeki 2 yıl için enflasyon iddialarını değiştirmedi. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan yine “sıkı duruş” vurgusu yaptı ve “gerekirse tekrar faiz artırırız” bildirisi verdi. Elbette bu kıymetlendirme devam eden dezenflasyon programı açısından değerli. Merkez Bankası’nın kararlı duruşunu sürdürüyor olmasına yönelik bu iletiler irtibat açısından önemli katkılar sağlıyor.
Diğer yandan konuşmadan çıkan bir öbür mana da devam eden kredi kısıtlarında şimdi bir gevşemenin planlanmadığı. Bu durumda da benim tekraren yazdığım ve Emre Tezmen’in de toplumsal medya hesabında belirttiği tespiti bir kere daha hatırlatmakta yarar var: kredi kanalı rahatlamazsa gerçek bölümün kalıcı hasar görme riskini göz arkası etmeyelim!
Son olarak şu ana kadarki savlarımı destekleyecek halde 2019 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı Maliye Dergisi’ndeki bir makaleye atıf yapayım. “Kredi Kullanım Oranları ile Enflasyon Oranları Ortasındaki İlgi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme” başlıklı akademik çalışmaya nazaran; tüketici kredi kullanım oranlarının enflasyon oranlarının volatilitesini artırdığı lakin taksitli ticari krediler ve kurumsal ticari kredi kartları kullanım oranlarının enflasyon oranlarının volatilitesini azalttığı görülmüş.
Dahası ve tahminen de en değerlisi tıpkı çalışmanın bulgularına nazaran; taksitli ticari krediler ve kurumsal kredi kartları kullanım oranındaki artış, kısa devirde enflasyonun düşürülmesine olumlu katkı yaparken üretim artışını desteklemesi nedeniyle enflasyon üzerindeki talep baskısını da dengelemektedir.
