‘Tereddüt çizgisi’…

ABD’deki Ukrayna Büyükelçisi’nin CBS News’a Pazar günü verdiği röportajda dillendirdiği, “Amerika ile imzaladığımız ekonomik iştirak ve az madenler mutabakatı, Ukrayna için daha geniş bir güvenlik mimarisinin kıymetli bir kesimi, gelecekteki güvenlik garantilerinin de öncülü” cümlesi, Avrupa başşehirlerinde ve Moskova’da son derece ciddiye alındı. (‘Ukraine says minerals deal with US important part of future security guarantees’ 05/05, AA.)

Öyle olması da gerekiyor…

Papa tabutunun gölgesinde gerçekleşen Trump-Zelenski görselininin yanında Ukrayna büyükelçisinin açıklamaları cılız kalır lakin iki sandalyeli Bazilika oturumunun sonucu bu işte…

Vatikan ile mutabakat ortasında geçen vakitte, Washington’dan hissetirilen hava mealen şu hale bürünmüştü; “Bu savaşı Trump başlatmadı, başlatanların pisliklerini temizlemeye çalışıyor, ayrıyeten Beyaz Saray, Kremlin ve Kiev’in son tavırlarından şad değil, bu iş bu türlü gidecekse kendimizi yormayalım, esasen yapacak bir sürü iş var,

aradan çekiliriz”…

Bizzat Başkan’ın ağzından da duyulan bu yaklaşım şöyle haklılığa sahip;

iş o denli hale geldi ki, dünya, savaşı çıkaranları unuttu, Trump’ın ne kadar vakitte sıkıntıyı çözüp-çözemeyeceğine kilitlendi.

Ülke içine de durum o denli yansıdığından, “Ukrayna başarısızlığı” Trump’ın hanesine yazılmaya girişildi. Bu manasıyla elleri kanlı köşelerine çekilenler, Trump üzerinden kendilerini paka çekmeye başladılar…

Amerikalıların ne düşündüğü bizi bağlamaz fakat iş Avrupa ve bizdeki başlarda da bu biçimde tartışılmaya başlandı. Vietnam nasıl Nixon ve Lyndon Johnson’unsa, Irak ve Afganistan nasıl Bush’larınsa, Suriye nasıl Obama’nınsa, Ukrayna ve Filistin de Biden’ındır. Ancak başka fiş kesemeyiz. Hepsi Amerika’dır. Faturaya onun ismini yazarız. Trump da savaş çıkarırsa yeri hazırdır…

***

Dönelim Ukrayna’da çatallaşan yollara…

Özde mutabık kalalım; Kiev de Moskova da Trump’la âlâ olmaya çalışıyor. Yeni Başkan’la birlikte top Ukrayna alanına yıkılmıştı ve Ruslar avantajlı konuma geçmişlerdi…

Prensipte ve hem Trump’ın hem Putin’in niyetlerinde fark olmamakla birlikte, bahis konusu mutabakat ile birlikte renk değişti. Ne kadar stratejik bir değişimdir kısa vakitte anlaşılır ancak ciddiyetinin altını çizmek gerekiyor…

Kiev’in oyuna döndüğünü söylemek yerinde olacaktır. Mutabakatın barış yahut öncülü sayılacak ateşkes arayışları üzerinde güçlü tesiri olacaktır. Olağan pazarlıklarda da…

Şu cümleyi kurmakta tereddüt ediyorum fakat nihayetinde iş oraya varabilir;

Transatlantik ittifak canlanabilir! Haydi yumuşatalım, komadan çıkabilir…

***

Çünkü bu muahede ABD’nin Ukrayna’daki yükünü değiştiriyor. Dahası “

gelecek vaadi

” içeriyor. Haliyle Rusya’nın da atılımlarını dönüştürme, sertleştirme ihtimalini barındırıyor…

Maden muahedesinin değeri ABD için büyük. Bunu korumak için ne kadar ileri gidebilir? Yalnızca politik olarak değil, askeri olarak da? Kaldı ki, mutabakatın göz kırpmasını

İngiltere

Fransa

Almanya

’nın okuyamamış olması mümkün değil…

Barış daha karmaşık bir yola girmiş olsa tekrar baş edilebilir. Ancak,

Kiev’in üzerinde uzun erimli Batı varlığının yine belirginleşmesi, barışın formatını değiştirebilir

, ötesi, Doğu Avrupa, Bulgaristan ve Romanya’yı da kucağına alarak

Karadeniz

üzerinde ağır baskı yaratabilir…

***

Kremlin’in, “savaşı başlatan nedenleri” masaya getirerek düzeltilmesi koşulu da sulandırılabilir. Bu “nedenlerin” hepsi, Batı/NATO/AB’nin Rusya’ya yanlışsız genişleme isteği ve çıktıları üzerinden formüle ediliyordu. Bunlar bulanıklaştığında Putin’in alanda vahşileşmesi ihtimallerden biridir. “Nötr Ukrayna” beklentisinin hayal kırıklığına uğraması bu sonucu getirebilir…

Nitekim, misyona gelişinin 25’inci yılı vesilesiyle yaptığı açıklamalarda Putin, “ülkesinin bunu sağlayabilecek ve ‘tamamlayabilecek’ imkân-kabiliyetlere sahip olduğunu” söyledi. Bunun için ABD ve Avrupalı müttefiklerinin askeri olarak Kiev’in ardında durmaya devam etmeleri kâfi olacaktır. Geçtiğimiz Pazartesi Ukrayna’ya yeni Patriot sistemleri gönderilmiş olması üzere. Zafer kazanılamamış imgesi ortaya çıkaracak her adım Rusya’yı gerilime sokar…

Maden Muahedesi, Ukrayna ve Avrupa’ya umut getirdi. Bu açık. Ama harika güçlerin ortalarındaki alaka, hele özneleri Trump ve Putin olan masa kendi özel gücünü koruyor. O da savaşın sona ermesidir. Ekonomik, politik ve stratejik nedenleri sayıldı, döküldü. Ancak muahede masaya yeni bir kart getirdi, Avrupa ve Kiev’e koz sağladıysa da Trump’ın elinde duruyor…

***

Bu kartla birlikte oyuna sürülen tekliflerden biri

Kırım

’da Rus egemenliğini ABD’nin tanımasıydı. Fakat Ukrayna’nın Rusya hakimiyetindeki öteki kısmını pazarlığa açar. Kursk bölgesine yine sızma teşebbüsleri ve Rus generallerinin öldürülmesi üzere Kiev operasyonları da akışa eşlik ediyor. Hepsi Putin’e ağır gelecektir…

ABD ve Rus liderliklerinin barış isteklerine karşın ortaya belirsiz/muğlak bir uzlaşı çıkabilir ki, açık yara demektir, en azından Kremlin bunu istemez. Bu da şöyle bir sonuç doğurabilir;

Rusya, krizi vakte yayar ve bu da ABD’de Biden ekolüyle Avrupa’da hâlâ tutunmaya çalışan “küreselcilerin” Trump sonrasına nazaran kurdukları “oyalama mayınlarını” etkin hale getirir, onlarla senkron üretir! Bu da, Trump-Putin ilgilerini zehirler…

Türkiye’ye gelince, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Trump ortasında gerçekleşen son telefon görüşmesi, Ukrayna konusunda “hemen iş birliği” kaydının altını çiziyordu. Yeni Amerikan Büyükelçisi’nin ayağının tozuyla yaptığı, “ilişkileri harikulâde düzgün hale getirme” kelamı de dikkate değer…

İki, önümüzdeki hafta Kızıl Meydan’dan dünyaya güçlü bir görsel bildiri verilecek; Rus ve Çin başkanları yan-yana sahne alacaklar. Bu, Şapel metaforundan daha keskin bir kare sunacak dünyaya ve bize…

‘Tereddüt çizgisi’…

Benzer İçerikler