Meclisteki Torba Kanun Teklifinde yer alan kamu personeline ilişkin düzenlemeler

Anayasa Mahkemesi, 4/6/2024 Tarihli Resmî Gazete’de Yayımlanan 7/12/2023 tarihli ve 2018/117 Temel, 2023/212 Karar sayılı kararı ile 703 Sayılı Kanun Kararında Kararnameyle getirilen kararların kıymetli bir kısmını iptal etmişti.

Meclise sunulan torba kanun teklifleri ile iptal kararları doğrultusunda kamu çalışanına ait yine düzenleme yapılmaktadır. Bu yazımızda getirilen düzenlemeleri açıklamaya çalışacağız.

657 sayılı Kanunun ek 40 ıncı unsurunda yer alan yaş sonu 703 sayılı KHK ile genişletilmişti. AYM tarafından iptal edilen düzenleme sonrasında teklifte yer alan düzenleme ile kanunlarla yahut CBK’lar ile kurulan kamu kurum, heyet, üst heyet ve kuruluşları tarafından mesleğe özel müsabaka imtihanına tabi tutulmak suretiyle yapılacak alımlarda da otuz beş yaş üst hududunun aranması öngörülmektedir.

Okuyucularımız 35 yaş hududunun kaldırılması yada yükseltilmesi konusunun gündeme getirilmesini talep etmektedirler. Bu mevzuyu daha evvel ayrıntılı bir halde izah etmiştim. Meslek mesleklerde makul bir yaş sonu getirilmesi gerekmektedir. Hatta daha evvelki düzenlemelerde birçok meslek meslek için 30 yaş sonu vardı. Mesleğin gereği olarak makul bir yaş hududu getirilmesi kaçınılmazdır. Ayrıyeten olağan kurallar altında kelamlı imtihanlarda muhakkak bir yaşın üzerinde olanlara ahenk sorunu yaşanacağı gerekçesiyle sıcak bakılmamaktadır. Örneğin 35 yaşındaki bir müfettiş yardımcısı adayının misyona başlaması halinde refakatine verilecek müfettişin yaşının çok küçük olması uygulamada sorun çıkarabilmektedir. Bu nedenle 35 yaşına dahi uygulamada sıcak bakılmazken yaş sonunun arttırılmasının pratikte pek bir yararı olmayacaktır.

Düzenlemeyle vergi incelemesine yetkili olanların misyonlarını ifa ederken tarafsız olmalarını sağlamak gayesiyle misyonlarından ayrıldıktan sonra üç yıl mühletle, misyondan ayrılış tarihi prestijiyle son üç yıl içinde nezdinde inceleme yaptıkları mükellefler yahut bu mükelleflerin yahut ortaklarının yönetimi, kontrolü yahut sermayesi bakımından direkt yahut dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu kurumlarda rastgele bir misyon yahut iş alamayacakları ve 3568 sayılı Özgür Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında mukavele yapamayacakları konuları karar altına alınmaktadır.

Bu düzenleme ne kadar başarılı olur bilinmez lakin bu bahiste uygulamada önemli dertler yaşanmaktadır. Ümit ederiz ki düzenleme maksadına ulaşır.

Getirilen düzenleme ile Türkiye Radyo -Televizyon Kurumu Genel Müdürünün mali ve toplumsal haklarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Genel Müdüre en yüksek devlet memurunun almakta olduğu aylık ve mukavele fiyatı (ikramiye dahil) ödenek ve aylık ödemelerinde ek gösterge, kıdem ve taban aylıkları ile toplumsal yardım, artırım ve tazminatlar temel alınacaktır.

Yapılan düzenleme ile TRT Genel Müdürü Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterinin alacağı mali ve toplumsal hakları alacaktır.

Getirilen düzenleme ile Kamu İhale Kurulu üyelerinin misyonlarını adil ve tarafsız bir halde yerine getirebilmeleri için, geçmişte yahut hala herhangi bir siyasi parti ile aday gösterilme dâhil üyelik ve vazife alma bağlarının bulunmamasına yönelik düzenleme yapılmaktadır.

Düzenlemede; “Üyelerin geçmişte ve halen bir siyasi parti ile aday gösterilme dâhil üyelik ve misyon alma ilgilerinin bulunmaması gerekir.” tabirine yer verilerek geçmişteki üyeliğinde tarafsızlığa ziyan vereceği öngörülüyor.

Bu düzenleme AYM tarafından iptal edilen düzenlemenin aynısıdır. Düzenleme ile TRT’de takım karşılığı kontratlı işçi çalıştırılabilecektir.

Bu işçiye ait imtihan, işe alınma, atanma ve misyonda yükselme gibi hususlar Yönetim Kurulu tarafından düzenlenecek. Bu işçinin unvanları, sayısı, takım iptal ve ihdasları, fiyatları, takımlara uygulanacak ek göstergeler, makam ve misyon tazminatı, özel hizmet tazminatı, fazla çalışma fiyatı üzere işçiye sağlanacak her türlü mali ve toplumsal haklara ait tarz ve temeller, İdare Şurasının teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca belirlenecektir.

Müsteşarlıkların kaldırılması sonrasında bazen geçmişe hasret bazen de uygulamada yaşanan kahırlar Müsteşarlıkların geri getirilmesi tarafındaki tartışmaları ağırlaştırdı. Bir de Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine dönüştürülmesi ümitleri düzgünce yeşertti. Bu çerçevede Torba Kanun Teklifinde Adalet Bakanlığı Müsteşarlığına ilişkin düzenlemeler sanki öteki müsteşarlıklar için de olabilir mi sorularını güçlü bir biçimde gündeme getirdi.

Anayasanın 159 uncu hususunda yer alan Yargıçlar ve Savcılar Kurulunun Başkanının Adalet Bakanı, Adalet Bakanlığı Müsteşarının da Heyetin doğal üyesi olması nedeniyle Adalet Bakanlığı Müsteşarlığı Torba Kanun Teklifi ile yine getiriliyor. Denilebilir ki Adalet Bakanlığı Müsteşarlığı Anayasada yer alan mecburî düzenleme yeterince getirilmek zorunda olduğu için getiriliyor.

Öyle de olsa bir bakanlıkta getirilen müsteşarlık diğer bakanlıklar için de gündeme gelecektir. Bu hususta teyide muhtaç olsa da çalışmalar olduğu belirtiliyor. Ancak Adalet Bakanlığı Müsteşarlığının kamu yönetiminde değişimin köşe taşı olacağını tabir edebiliriz.

Diğer bakanlıklara ilişkin müsteşarlıkların kurulması kanun değişikliğinden çok Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yapılabilmektedir.

Getirilen düzenlemenin süreksiz hususunda yer alan; “Bu Kanunda Adalet Bakanlığı Müsteşarına verilen görevler anılan takım ihdas edilip atama yapılıncaya kadar Adalet Bakanının belirlediği bakan yardımcısı tarafından yerine getirilir.” düzenlemesinin tekrar gözden geçirilmesinde yarar görüyoruz. Bu süreksiz husus yerine kanun çıkmadan dahi Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Müsteşarlık kurulabilir ve gerisinden da atama yapılabilir.