CHP, elde ettiği oy oranlarını neden koruyamıyor?

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye’nin ana muhalefet partisidir ve son lokal seçimlerde hatırı sayılır bir muvaffakiyet elde etmiştir. Uzun yıllardır CHP, bilhassa mahallî seçimlerde yüksek oy oranlarına ulaşmaktadır. Ama genel seçimlerde bu muvaffakiyet, partinin sosyolojik sınırlılıklarına takılmakta; oyları ekseriyetle yüzde 22-24 bandında seyretmektedir. Gerçekten son genel seçimde de bu oranı yakalayabilmiştir.

Ancak son lokal seçimlerin akabinde klasik oy davranışının dışında bir gelişme yaşanmıştır. Geçtiğimiz temmuz, ağustos ve eylül aylarında CHP, mahallî seçimlerde aldığı oy oranına yakın bir düzeye ulaşmış ve üç ay boyunca yapılan ölçümlerde birinci parti olarak öne çıkmıştır. Bu yükseliş hem CHP hem de AK Parti açısından farklı açılardan tahlil edilebilir.

Ekim ve kasım aylarında ise CHP’nin oy oranı tekrar yüzde 28-30 seviyelerine gerilemiş, AK Parti ise yüzde 34’e çıkarak yeniden birinci parti pozisyonunu güçlendirmiştir. AK Parti’nin oy değişimleri ayrıyeten ele alınması gereken bir mevzudur.

Bu yazıda, CHP’nin histerik devirlerde ulaştığı oy oranlarını neden kalıcı hale getiremediği üzerine birkaç kelam edelim.

Ana muhalefet partisi, iktidar alternatifi demektir. Mahallî seçim sonuçlarından hareketle seçmen, “Acaba CHP iktidar olabilir mi?” sorusunu kendisine sormuş ve üç aylığına CHP’ye yönelik takdir yetkisini kullanmıştır. Türk seçmeni, başarılı bir seçim sonucu elde eden partiyi ekseriyetle ödüllendirme eğilimindedir. Gerçekten AK Parti’nin kazandığı tüm seçimlerden sonra da seçmen, partiyi birkaç puan ziyadesiyle destekleyerek ödüllendirmiştir.

CHP’ye yönelen seçmen, bu partinin ülke siyasetleriyle ne kadar ilgili olduğunu test etmek istemiş ve bir beklentiye girmiştir. Fakat CHP’nin kendi iç sorunlarından sıyrılamayıp siyaset üretemediği kanaatine varan seçmen, yine AK Parti’yi birinci parti pozisyonuna taşımıştır.

CHP, eski ve yeni kurultay süreçleri, hizip tartışmaları ve parti içi sorunlarla boğuşurken; ne lokal idarelerde ne de ülke siyasetinde somut, halkı ikna edecek bir cümle kurabilmiştir. Lokal idarelerde önemli bir hizmet eksikliği yaşanmakta; genel siyasetlerde ise AK Parti’nin ortaya koyduğu her olumlu hizmet, Erdoğan takıntısı nedeniyle paranoyak bir yaklaşımla yorumlanmakta, bu nedenle de CHP siyasetin gerçekliğinden uzaklaşmaktadır.

CHP’nin, emekliler ya da yoksulluk üzere siyasetin doğal gündemleri üzerinden yaptığı mitinglere 50 bin kişi katılırken, hükümet ya da devlet aksisi telaffuz içeren hareketlere 300 bin bireye varan kalabalıklar katılabilmektedir. CHP, marjinal sol kümeleri devlet tersliği dışında öbür başlıklarda motive edememektedir.

Bu noktaya Ekrem İmamoğlu’nun yolsuzluk davası sonrasında yapılan mitingler de eklenebilir. CHP’nin son periyotta rasyonellikten, ülke siyasetinden ve gerçeklikten uzaklaştığı gözlenmektedir. Radikal kümelerin karakteristik özelliği olan gerçeklikten kopuş, CHP’yi de etkilemekte; parti, tertiplerini bu kümelerin gündemine esir etmektedir. Bu durum, Avrupa’daki göçmen aykırısı çok sağ hareketlerin büyük partileri tesiri altına almasına benzetilebilir. Almanya’da bir göçmen aykırısı yasa, Hristiyan Demokratlar tarafından desteklenmek zorunda kalınmıştır.

İmamoğlu’nun tutuklanmasına karşı yapılan şovlar, CHP’nin sistem zıddı bir çizgiye savrulmasına neden olmuş; bu mitingler partinin seçmenini motive etmiş ve süreksiz bir oy artışı sağlamıştır. Lakin CHP oyları yükselince, AK Parti oyları da artmış ve iki partinin oyları birbirine yaklaşmıştır.

CHP açısından problemli olan kısım ise bu yükselişi sürdürememesi, yani elde ettiği oy oranını müdafaa konusunda gösterdiği zafiyettir. Parti, siyasetin rasyonel yeriyle bağlantı kuramadığı ve daima kendi iç sorunlarıyla meşgul olduğu için oyları tekrar yüzde 23-30 bandına gerilemektedir.

Yerel idarelerde bariz bir muvaffakiyet ortaya koyamayan CHP, bilhassa İstanbul’da zelzele, metro, kentsel dönüşüm ve kent hizmetlerine ayrılması gereken bütçeyi reklam faaliyetlerine ve Mahiroğlu’nun tabiriyle “karanlık trol ordusuna” ayırdığı için iletişimsel bir muvaffakiyetten dahi kelam edilebilir.