Berber Osman’dan CHP Genel Başkanı Özgür Özel’e nasihatler
Muhalefet her vakit hakikat söylemediği üzere her vakit da yanlış söylemez. Söyledikleri doğruların alınıp yanlışlarının kenara itilmesi gerekiyor. Lakin kimi telaffuzlar vardır ki adeta pimi çekilmiş bomba gibidir. CHP Genel Başkanı Özgür Özel Yozgat mitinginde en düşük emekli maaşları ile ilgili değerli açıklamalarda bulundu. Bu yazımızda mevzuyu açıklamaya çalışacağız.
Berberlerin kamuoyunun nabzını ölçme noktasında önemli bir işlev icra ettiğini söylememiz gerekiyor. Bunlar tıraş ettiği değişik kısımlardan müşteriler ile kurdukları sempatik diyaloglar sayesinde birçok bilgiye ulaşıp tahlil yapar hale geliyorlar. Daha evvel berber Osman’ın emekli maaşlarına ait yaptığı tahlili açıklamıştım.
İstanbul’un Sultanbeyli ilçesinde mütevazı bir berber salonunda berberlik yapan Osman’ın bir müşterisiyle yaptığı toplumsal güvenlik sohbeti ufkumuzu açacak cinstendi. Berber Osman’ın yaptığı tahlile bakınca şaşırmamak mümkün değil. Demek ki gelen müşterileri ile yaptığı sohbetlerden ya da okuduklarından elde ettiği birikimle yaptığı toplumsal güvenlik tahlilini şu ana kadar ne yetkililerden ne de Toplumsal Güvenlik Uzmanı geçinenlerden duyduk.
Öncelikle yaptığı kıymetlendirme ahlaki bir tabana oturmuştur. Bu türlü giderse Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının emekli maaşı ödeyemeyeceğini belirtiyor. Berber Osman daha da ileri giderek çok yakında bütün emeklilerin tıpkı maaşı alacaklarını söylüyor. Osman açıklamasında; “EYT sonrasında Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun bütçesi tamtakır oldu. Olağanda dört çalışanın bir emekliye bakması gerekirken artık 1,5’e düşmüş. Bu türlü olmaz. Artık bizim üzere olanlar da erken emekli olmak için baskı yapacaklar. 40 yaşında emekli olursak bize yıllarca nasıl emekli maaşı verilecek.” diyor.
Peki berber Osman bunları söylerken CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise en düşük emekli maaşının en az taban fiyat kadar olması gerektiğini belirtiyor ve alkış alıyor. Özel’in bir berberdeki feraseti gösterememesi Ülkem ismine hüzün vericidir.
Berber Osman ödenen primle alınan maaşı kıyaslıyor ve filozofça laflar ediyor. Bu primle yüksek emekli maaşı verilemeyeceğini söylüyor. Ayrıyeten söylemekle kalmıyor, bu türlü giderse SGK’nın batacağını da tabir ediyor. Osman SGK’ın aldığı bu primlerle hem emekli maaşı ödediğini hem de sıhhat ödemesi yaptığı belirterek bu işin bu türlü gitmeyeceğini belirtiyor.
Bir de aktif/pasif istikrarından bahsetmesi var ki takdir etmemek mümkün değil. İlkokul mezunu bir berberin Toplumsal Güvenlik Kurumunun aktif/pasif istikrarından bahsetmesi doğrusu takdire şayan bir şeydir. Demek ki arif olmak bu türlü bir şey. Özel’in Osman’ı dinlemesini dilek ederiz. Yoksa bu başla milletin başını taşa vurduracak. Şükür ki ülke idaresinde faal ve uzman bir pozisyonda değil.
Bu köşeyi takip edenler, EYT’nin ülkeyi felakete sürükleyeceğini ısrarla vurguladığımı, emekli aylıkları ile toplumsal yardımların farklı olduğunu tabir ettiğimi hatırlayacaktır. Gelinen noktada emekli sayısı 16 milyonun üzerine çıktı, aktif/ pasif oranı olması gerekenin çok altına düştü ve bütçeden yapılan transferler aldı başını gitti.
Özgür Özel ise özgür çocuk misali adeta ağzına geleni söylüyor. SGK borçlarını ödeyemeyen belediyeler, gözünün önünde altına pislemiş çocuk üzere beklerken adam hala minimum fiyat kadar en düşük emekli maaşı vaadinde bulunuyor. Allah akıl, fikir ve izan versin.
Soru epey makul ve buna kimsenin diyecek fazla bir şeyi olamaz. Zati hiç kimse emekli maaşlarının çok yüksek olduğunu sav etmiyor. Toplumsal Güvenlik Uzmanı olmadıkları halde bu unvanı kullananlar ile muhalefet önderlerinin sorumsuzca yaptığı açıklamalar sonucunda emekli maaşlarının çok düşük olduğu hala gündem oluşturuyor. Ödenen primler ortada iken emekli maaşlarının neye nazaran düşük olduğu ise açıklanmıyor.
2025 yılı için en düşük emekli maaşı SSK ve Bağ- Kur’lular ile 5510 sayılı Kanuna tabi memur emeklileri için 14.469 TL, 5434 sayılı Kanuna tabi memur emeklileri içinse 18.448 TL olmuştur.
Berber Osman’ın yaptığı tahlile nazaran SGK taban ücretlilerden 8.776,86 TL (sigortalı ve patron kesintisi toplamı), Bağ-Kur’lulardan ise 9.036 TL prim almaktadır. 5434 sayılı Kanuna tabi olan memurların ödediği prim fiyatı ise daha düşüktür. Yani ¼ derece ve kademedeki üniversite mezunu bir memurdan (devlet katkısı dahil) 7.690,9 TL kesinti yapılmaktadır.
Sonuç olarak ödenen en düşük emekli aylığının çok altında bir prim alınırken daha fazla fiyatta emekli maaşı ödenmektedir. Doğal olarak önemli bir tahlile dahi gerek duyulmadan toplumsal güvenlik sistemine giren ve çıkan arsında çok büyük bir fark vardır. Oluşan fark ise bütçe transferleri ile karşılanmaktadır. Yani SGK açıkları vergilerle finanse ediliyor. Çok önemli bir tahlile dahi gerek duyulmadan alınan primin çok üzerinde bir emekli maaşı ödenmesi sistemin açıklarını katlayarak arttıracaktır. Bu primlerin sıhhat harcamaları için de kullanıldığı düşünüldüğünde SGK açıklarını varın siz düşünün. Emekli maaşının çok düşük olduğu tarafındaki serzenişler elbette doğrudur. Fakat emekli maaşının ödenen primlerle hakikat orantılı olduğunu düşündüğümüzde ise diyecek fazla bir şey olmadığını söylememiz gerekiyor. Bir de emekli maaşı neye nazaran düşüktür diye sormamız gerekiyor. Yıllarca çok düşük fiyatta ödenen primler dikkate alındığında emekli maaşının hiç de düşük olmadığı görülecektir. Yani emekli maaşlarının düşük olduğunu eleştirenlerin aktüeryal bir hesaplama yaptığını düşünmüyoruz. Büsbütün siyasi telaffuzlarla ve bu kadar maaşla nasıl geçinilecek yaklaşımıyla yapılan tenkitlerin ülkeyi önemli bir mali krize sürükleyeceğini ise kimse düşünmüyor. Şuana kadar berber Osman’ın gösterdiği basireti gösteren bir muhalife ve Toplumsal Güvenlik Uzmanına rastlamadık. 16 milyonun üzerindeki emeklinin oylarına talip olunca olur olmaz vaatler maalesef havada uçuşuyor. Seçimi kazanalım da ondan sonra bakarız mantığı bu türlü bir şey ve alıcısı da maalesef var. Vermeden almanın Allah’a mahsus olduğunun unutulmaması gerekiyor.
Sosyal yardımlarla toplumsal sigorta ortasında çok temel bir fark vardır. Toplumsal yardımlarda karşılık aranmaz. Yani devlet muhakkak bir gelir düzeyinin altında geliri olan vatandaşlarına karşılıksız olarak toplumsal yardım yapar. Toplumsal sigortacılık ise karşılıklılık temeline dayanır. Devlet çalışandan prim kesintisi yapar ve bunun karşılığında ise ona sıhhat harcaması yapar ve belli koşulları sağlayanlara da emekli maaşı öder. Emekli maaşının fiyatında ise en belirleyici öge ödenen sigorta primidir. Yani ne kadar yüksek prim ödenirse o kadar çok emekli maaşı alınmaktadır. Bilhassa alt hudut emekli maaşının 14.469 TL’ye yükseltilmesi yüksek prim ödeyenler açısından adaletsiz bir durum ortaya çıkarmıştır. Daha açık tabirle 8 milyon civarındaki alt hudut aylıktan emekli maaşı alanlar sevindirilirken başka 8 milyon emekli rahatsız edilmiştir. Bu nedenle toplumsal güvenlik sisteminin mali istikrarlarını sarsacak düzenlemelerden olabildiğince kaçınılması gerekmektedir. Fakat tartışma rasyonel yerden çıkarılarak yarışa döndürülünce ortaya dünyada eşi gibisi olmayan bir süreç çıkmıştır. Ülkemizde yaşanan emekli maaşı tartışmasını hiçbir formda batılı bir ülkede göremezsiniz. Tersine onlar emeklilik yaşını yükseltirken biz düşürdük. Özetle berber Osman’ın yaptığı tahlil kadar tahlil yapacak muhalefete muhtaçlığımız var. Sonuç olarak berber Osman’ı mı dinleyeceğiz yoksa hesapsız kitapsız vaatlerde bulunarak 16 milyon emeklinin oyuna talip olan muhalefeti mi? Takdir sizin.
