Londra sularının modern göçebeleri: Botta yaşayanlar
İngiltere’nin başşehri Londra’da “narrowboat” ismi verilen kanallara uygun dizayn edilmiş botlar, kent içinde alternatif ve hesaplı bir hayat arayanların tercih ettiği konaklama cinslerinden biri olarak dikkati çekiyor.
Nehir ve Kanal Kurumu (CRT) tarafından belirlenen kaidelere nazaran kent içindeki kilometrelerce uzunluğundaki kanallarda bağlı botlarda yaşayanlar, bu ömrü sürdürebilmek için 2 farklı lisanstan birine sahip olmak zorunda.
Bunlardan birincisi, botları marina ve limanlarda daima olarak tutmaya müsaade veren “Kalıcı Lisans”, oburu ise bot sahiplerinin iki haftada bir yer değiştirmesini zarurî tutan “Geçici Lisans.”
Ucuz olduğu için bot sahiplerinin büyük çoğunluğu Süreksiz Lisans tercih ederken buna sahip olanlara “Sürekli seyrüseferdekiler” ismi veriliyor.
Narrowboat’ta yaşayan bir kişinin, karadaki bir konutun imkanlara sahip olmak isterse aylık 400 sterlinden (yaklaşık 20 bin lira) fazla para harcaması gerekiyor. Harcamalar botun uzunluğuna ve kullandığı kaynaklara nazaran değişebiliyor.
Eğer botun Kalıcı Lisansı varsa bu harcama 800 sterlini (Yaklaşık 40 bin lira) bulurken botun kiralık olması halinde buna bir de farklı aralıklarda kira fiyatı ekleniyor.
Narrowboat’ta kirası, sahip oldukları oda sayıları kıyaslandığında karadaki bir meskenden 500 ila 600 sterlin ortasında daha ucuza geliyor. Mesken kiralarının yüksek olduğu bölgelerdeki kanallarda bulunan botlarda tasarruf ölçüsü daha da yüksek oluyor.
Londra’da kanallar kentin bilhassa tarihi ve turistik bölgelerinden geçiyor. Kenti kanallar ağıyla kuzeye bağlayan Grand Union Kanalı ile kenti neredeyse doğudan batıya kat eden Regent’s Kanalı, kentin hareketli noktalarının da içinden geçiyor.
Bunlar ortasında Notting Hill, Little Venice, Camden, Hackney ve Angel üzere yerler bulunuyor. Yaklaşık 4 bin botun konut fonksiyonu gördüğü Londra’da 10 bin kişinin botlarda yaşadığı varsayım ediliyor.
Amerikalı Tanner Paul, 6 yıldır eşiyle Londra’daki kanallarda yaşıyor. Paul’a nazaran botta yaşamanın hoşlukları, çekilen zorlukları daha da çekilir kılıyor.
Kanalda yaşamanın avantaj ve dezavantajlarını sıralayan Paul, “Yaşam maliyetleri Londra’da çok yüksek. En büyük avantajı, Londra’nın merkezinde olmayan fiyatlara Londra’nın merkezinde yaşayabilmek.” diye konuştu.
Özellikle havaların hoş olduğu devirlerde, ekseriyetle etrafında parklar bulunan kanallarda yaşamanın zevkli olduğunu anlatan Paul, “En büyük dezavantajı, suyun içinde durdukça daima daha berbata giden botun bakımı ve tamiri.” dedi.
Güneş gücüyle kendi elektriğini üreten ve kompost tuvaletle kanalı kirletmeyen botla her 2 haftada bir yer değiştirdiğini söyleyen Paul kanalların eskisine nazaran daha canlı ve kalabalık olduğunu söz etti.
Paul, Nehir ve Kanal Kurumu’nun bu yıl lisanslara getirdiği yaklaşık yüzde 30’luk artırıma da işaret ederek, “Fiyatlar arttıkça daha az insan kanallarda yaşayacak. Bu bizim için çok üzücü zira oyuncuyuz ve yoksuluz. Yaşayacak bir yere gereksinimimiz var.” tabirlerini kullandı.
Bu formda kanal kültürünün değişeceğini de savunan Paul, kurallara uymayan kimi bot sahipleri yüzünden Nehir ve Kanal Kurumu ile mutabakatın güçleştiğini kaydetti.
Geçen sene eşinden ayrıldıktan sonra yeni bir konutun maliyetini karşılayamayacağı gerekçesiyle botta yaşamaya başlayan psikiyatrist Tom Hocknell ise bir meskende bulunan birçok eşyanın botlarda ya bulunmadığını ya da küçük boyutta olduğunu anlattı.
Bunlara örnek olarak bulaşık ve çamaşır makinesinin olmamasını, televizyonun ise küçük olmasını gösteren Hocknell, “Buna alışıyorsunuz. Oturduğunuz yerden her şeye ulaşabilirsiniz. Hiçbir şey ulaşılmaz değil.” diye konuştu.
Nehir ve Kanal Kurumu’nun son artırımına karşın kanallarda yaşamanın hala çok ucuz olduğunu kaydeden Hocknell, “Bu çok bâtın bir ömür tarzı. Birçok insan benim yapamayacağımı düşündü. Aslında boşanmasam burada yaşamazdım. Yarı vakitli olarak burada yaşıyorum. Kışın çok soğuk oluyor.” dedi.
Soyismini vermek istemeyen Melina ise 2,5 aydır Hackney bölgesindeki bir botta yaşıyor. Çok ucuz olmasının en büyük avantaj olduğunu kaydeden Melina, daha az alana sahip olmanın ise alışılacak bir durum olduğunu belirtti.
Alanın küçüklüğü nedeniyle her şeyin bir sistem içinde yapılması gerektiğini vurgulayan Melina, “Londra’ya 1,5 yıl evvel taşındık. Botta yaşamaya bir talih vermek istedik. Ana motivasyonumuz ise Londra’daki fiyatlardı. Ayrıyeten farklı bir ömür biçimini de deneyimlemek istiyorduk.” sözlerini kullandı.
Kanallarda yaşayanların çok cana yakın bir topluluk olduğunu anlatan Melina, kentin en batısındaki Heathrow Havalimanından başladıkları kanal seyahatinin yaklaşık 40 kilometre uzaklıktaki Hackney’de devam ettiğini söyledi.
Melina, en çok Paddington ve Little Venice bölgelerindeki kanallarda yaşamaktan zevk aldığını belirtirken botlarda yaşamanın Londra’yı farklı formda gezmenin de bir yolu olduğunu tabir etti.
