Siyasi hizalanma: Geri dönülmez yola girdik mi?
İngilizlerin dünya siyasetine taraf, birtakım zamanlar nizam veren dergisi The Ekonomist geride kalan mart ayında “
” kapağıyla çıkmıştı. Kapak görselinde; ABD başkanlık koltuğuna yine oturan Donald Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve İsrail Başbakanı Netanyahu yer alırken, tahlilde ise global hiyerarşinin değiştiği ve başkanların otoriter eğilimlerinin öne çıktığı söz ediliyordu.
Benzer bir yorumu, şubat ayında Fransızların haber dergisi Le Point de yapmıştı. Mecmuanın, “
” kapağıyla çıkan özel sayısında Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yeni dünya nizamına istikamet verecek 4 önder olarak tanıtılıyordu.
Bu ortada Ekonomist, bu türlü bir kapakla çıkmamak için direnmişti. Başkanlık seçimlerinden aylar evvel, Trump kazanmasın diye harekete geçmiş ve Biden’in yarıştan çekilmesi gerektiğini ağır bir başlıkla ortaya koymuştu. Mecmuanın 2024 Temmuz sayısında, başkanlık logosu taşıyan bir yürüteç kapağıyla seçim yarışından çekilmek konusunda direnen Joe Biden ağır halde amaç alınmıştı.
Nihayetinde Trump seçildi, başkanlık koltuğuna oturdu ve dünyanın nizamının süratle değişeceğinin işaretlerini vermeye başladı. “
” kavramı birinci olarak ABD medyasında konuşuldu, aslında birçok Trump aykırısı global medya şirketi süreçte yeni hizalarını belirlemeye koyulmuştu.
Geçtiğimiz haftaki küme konuşmasında ne dedi Cumhurbaşkanı Erdoğan:
“İkinci Cihan Harbi sonrasında inşa edilen, soğuk savaşın bitimiyle adeta kökleşen global sistem açıkçası temelden çatırdıyor. Neoliberal ekonomik ve siyasal tertibin yerine daha muhafazacı bir yapının yükselmekte olduğunu görüyoruz. Memleketler arası siyasetin neredeyse tüm aktörleri yeni arayışlara girdi. Gümrük tarifeleri üzerinden alevlenen ticaret savaşlarının global ölçekte bir tesir uyandıracağı anlaşılıyor. Büyük küçük demeden herkesi etkileyecek şiddetli bir kasırganın geldiğini söylemek, abartılı bir yaklaşım olmayacaktır.”
Peki ne oldu de dünya sistemi değişiyor. Başlı başına Trump’un seçimleri kazanmasına bağlayamayız elbette. Geriye dönük okuma yapınca kritik eşikler çıkıyor karşımıza.
: ABD’nin Irak’ı İşgali (2003)
: Suriye İhtilali (8 Aralık 2024)
Bu iki olay yalnızca coğrafyamızın değil etap aşama dünyanın da aksına taraf verdi. Ortadaki 21 yılda yaşananlar ve gidişatı tahlil etmek için biraz daha geniş bir açıdan bakmak gerek.
“
” diyoruz mesela. Pekala neye nazaran yeni ve eski olan ne?
Tam burada bir, hatta iki asır geriye gideceğim. Osmanlı Devleti’nin yıkılış süreci, 19. yüzyıl boyunca başlayan ve 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan bir periyodu kapsar. Tarih kaynakları, Napolyon’un Mısır’ı işgali etmesini; Osmanlı’nın siyasi gücünü sarsma ve Avrupa’daki milliyetçi akımlarını tetikleyen gelişme olarak görür. Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıflaması Avrupa’da çağdaş ulus devletlerin yükselişinin de önü de açmıştır.
O yıllarda, yani 1800’lerin başlarında İngilizlerin coğrafyamızı modül kesim işgal etme atakları de görülür. Halbuki İngilizler müttefikimizdi. Mısır’ı Fransızlardan geri alıp tekrar Osmanlı’ya vermişlerdi. Rusları, İstanbul kapılarına dayanmışken “durduran” da İngiliz iradesiydi. Değişiktir İngilizler daha sonra hem Mısır’ı hem de İstanbul’u işgal etti. Çanakkale’ye dayandılar. Dahası İngilizler Filistin topraklarını Osmanlı’dan koparıp İslam coğrafyasının göbeğinde bir İsrail devleti kurdu. Yetmedi tüm bölgeyi Osmanlı’dan kopartıp, etnik ve mezhepsel çatışmaların hiç dinmeyeceği;
istikrardan yoksun “ulussuz devletçikler” inşa ettiler.
Yazıya tevafuk oldu, dün Yeni Şafak’ın Niyet Günlüğü sayfasında muazzam bir makale yayımlandı. Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, ‘
İngiliz Muhipleri Cemiyeti
’nin Osmanlı’nın son devirlerinde oynadığı
. Fiziki işgalden evvel zihinlerin nasıl işgal edildiğini tane tane anlatan bu yazıyı tekrar tekrar okumak gerek. Kızıltoprak’ın, 20 Mayıs 1919’da İstanbul’da kurulan İngiliz Muhipleri Cemiyeti’nin hedefini tahlil ettiği şu cümle kulaklarımıza küpe olmalı:
“Türk milletinin birlik ve beraberliğini bozmak, isyan ve düzensizlikler çıkararak ulusal direnişi zayıflatmak, İngilizlerin Osmanlı topraklarını basitçe ele geçirebileceği bir ortam yaratmaktır. Bu doğrultuda, cemiyet sadece İstanbul ile hudutlu kalmamış, Suriye, Irak ve Filistin üzere bölgelerin İngiltere’ye bağlanması için de faaliyet göstermiştir.”
Yazının başında, Irak’ın işgali ve Suriye ihtilalini eşikler olarak gösterdim. ABD’nin İngiltere’nin açık takviyesi ile giriştiği işgal coğrafyamızı tarumar etti, milyonlarca günahsızın kanını toprağa akıttı. Tanımı mümkün olmayan acılar yaşattı. Lakin üstün devletler de büyük bir çıkmaza saplandı. Maliyeti ağır ve ödemesi güç faturalar çıktı. Arap Baharı ise son bir denemeydi ve rüzgar aksiye döndü. Suriye’de 13 yıl uzatılan ve 8 Aralık 2024’te yaşanan ihtilal ise emperyalist Batı’nın, aslında İngilizlerin 200 yıllık siyasetlerin iflasının başlangıcı oldu.
Lakin bu ortada İngiltere sahneden çekilmişti. 2016’da evvel Avrupa Birliği’nden çıktılar ve çabucak ardından de Trump’un seçileceğini ön görerek kabuklarına çekildiler. Görünüyor ki Amerika’yı terk ettiler.
The Ekonomist’in yeni dünya tertibi kapağında İngiltere’ye yer vermemesi dikkatinizi çekmiştir. Anlaşılan bu kere “oyunda yokuz” imajı vererek, yıkımı izliyorlar.
Amerika ve Çin hem ticari hem de yapay zeka savaşına tutuşmuşken sahnede olmamaları olağan. Elleriyle inşa ettikleri İsrail bile yörüngelerinden çıktı. Tahminen de daha az maliyetli bir strateji ile güçlerin birbirlerini kırmalarını bekleyecekler.
Memlekete dönecek olursak… Cumhurbaşkanı Erdoğan, şahit olduğumuz ve anlamlandırmaya çalıştığımız değişim için “tarihi olduğu kadar sancılı da olan bu süreci en düzgün okuyan, en yeterli yöneten, alanda ve masada en güçlü pozisyonda bulunan ülkelerden biri Türkiye’dir” demişti.
Fakat Türkiye’deki kimi siyaset üreticileri bu tarihi gelişmeyi bir türlü okuyamıyorlar. Özgür Özel’in kendilerini terk edilmiş hissetmesi ve İngiltere’ye ağır sitemleri akıl alır değil. Memleketi yönetme tezindeki bir partinin dünyanın gidişatını ve İngilizlerin sahneden çekildiğini okuyamaması çok acıklı. Aslında şaşırmamak gerek, Esed havada kaçarken, kendisi ile masaya oturulması gerektiğini öneren bir ana muhalefet lideri var. Üzülerek söylemek gerekirse; Özgür Özel ve CHP’nin peşin teslimiyeti Türkiye için en büyük zaaf.
Bu “politik boşluk” direkt dışarıdan gelecek siyasi hamlelerden
daha tehlikeli.
