Güçlü ordu + az borç + altın rezervi
Yeni dünya düzensizliğinde hayatta kalmanın formülünü yazdım başlığa. Bir son unsur daha var. Onu en sona bıraktım.
Güçlü ordu; eğitim, disiplin, yerli-milli mühimmat, teknoloji demek.
Az borç; merkezi hükümetin toplam borcunun gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının %50’den (öznel rasyom) düşük olması demek.
Altın rezervi; Merkez bankası rezervlerinin altın cinsinden olması ve kimsenin kayyumluğu altında olmaması yani yurtiçinde olması demek.
Yeni dünya nizamı öncesi oluşacak düzensizlikte varlığını koruyup yeni tertibe çıkmak bu üçlü kombinasyona bağlı. Yani diğerinin himmetiyle değil, kendi bileğinin zoruyla çıkmak.
Bu güce sahip olmayanlar birinci maddeyi telafi edemez.
Borcu azaltabilirler mi? Neoliberal siyasetlerle çok güç.
Altın rezervini artırabilirler mi? Olabilir fakat yurtiçine taşımaları imkânsız.
Altını yurtiçine taşımanın iki yolu bulunabildi şimdiye kadar. Birincisi Fransızların (Charles de Gaulle) ABD’nin getir 35 dolar al bir ons altın delikanlılığı devrinde altınlarını kurtarmasıydı. Fransa bâtın bir operasyonla 10 yıla yakın altınını boşaltmıştı (Vide-Gousset). Bâtın yerine çaktırmadan daha yeterli bir tabir aslında. Zira sorun biliniyor lakin taraflar bu bahiste açıklama yapmıyordu. Fransızlar başkalarını uyandırmıyordu, Amerikalılar da inanç krizine neden olmak istemediğinden sesini çıkarmıyordu. Ancak anlaşıldı tabi. Almanlar, Hollandalılar, İşviçreliler, Belçikalılar, İtalyanlar biraz bir şeyler kurtardı.
De Gaulle bunu bir dolarizsayon sorunu olarak görüyordu. Tam da benim tabir edeceğim biçimiyle şunu söylüyordu;
Fransızlar 1971 yılında donanma gemilerini gönderip son altın yükünü yükletip çıkardıktan sonra pek kimse ABD’den altınını alamadı. Doların altın karşılığı manasına gelen Bretton Woods da askıya alındı. Dikkat buyurunuz, kaldırılmadı askıya alındı. Bu konuya birazdan geleceğim.
20 bin ton civarı altından 8 bin ton civarı altını kaldı ABD’nin.
Fransızların operasyonunun bir versiyonunu da Almanya yaptı, yapmadı değil. Almanların ikinci büyük rezerve sahip olduğu biliniyor. Ama bunun yalnızca 3’te 1’i ellerindeydi. Yarıya yakını Amerika’daydı. Biraz da Londra ve Paris’te. Mevzu daima kaşınıyor hükümete altınlarını getirmesi için baskı yapılıyordu. Onlar da bir “çaktırmadan” operasyonu başlattılar 2013’te. Ve Paris’teki tüm altınlarını ve ABD’deki bir kısım altınlarını getirebildiler 2020’ye kadar. O gün için altınlarının %51’ini içeri aldıkları raporlanıyor.
İkinci operasyonsa Türkiye’nin belgesellere mevzu operasyonuydu. Altın rezervleri bilinen merkezlerden satıldı. Geri diğer merkezlerden alınıp yurtiçine taşındı. Yumuşak ancak kararlı bir operasyon.
Bu yolu artık oburu izleyemez sanırım. Satmasına satar da geri alamaz. Alsa dahi uçak kaldıramaz. Kaldırsa dahi geri konduramaz. İşler önemli. Ticaret savaşından ibaret değil konu. Altın rezervi savaşı da yaşanıyor içten içe.
Elon Musk, ABD’nin Fort Knox’taki altın depolarına girmek istiyor. Oraya bugüne kadar pek kimse giremedi. Trump’ın evvelki devrinde girildiği söylendi ancak referans olarak sistemli formda denetlendiği söylendi. Altının durduğuna dair ispat olarak bu denetçi raporları gösteriliyor. Altının durmadığına dair bir delil da yok, kuşku var. Musk kurdukları yeni oyun için kuşkuları gidermek istiyor galiba. Bahtı de Fort Knox’a girip girememeye bağlandı zati Musk’ın.
Almanlar, kalan altınlarının peşindeler. Bu ay yine istediler alamadılar. Hem de bize vermeyin diğer bir Avrupa ülkesine gönderseniz de olur dediler. Tutmadı. Trump’ın Londra’dan uçaklarca ABD altınını geri taşıttığı söyleniyor. Daha evvel Bretton Woods’a alternatif olarak Londra’da çok uluslu bir para sistemi planlandığı vakit taşınmış olmalı.
Şimdi Bretton Woods konusuna dönelim. Başından beri Trump’ın atılımlarının ve ona yapılan mukabelelerin global rezervi tartışmaya açacağını değerlendiriyorum.
Bretton Woods aslında askıda. Lakin inebilir mi? Evvela sistem 1971’te askıya alındı, 1973’te dalgalı kura geçilip fiilen bitirildi, 1976’da IMF Jamaika Uzlaşısını (Jamaica Accord) kabul ederek kabul ederek altının rezerv niteliği reddedip askıdaki Bretton Woods’u resmen sona erdirdi.
Şimdi Çin yine misal bir sistem yapayım derse elinden altını masraf.
ABD ben askıya bakarım deyip, askından indirir mi? Daha evvel beceremeyen artık hiç beceremez.
Peki ne yapabilirler? Altının pahasını artırıp borçlarını küçük bir ölçü altınla kapatabilirler. Sonrasında… İşte orası muamma.
Muamma zira daha evvel dolara ikna edilmiş dünya her şeye ikna olabilir. Tekrar de o kadar kötüsünü başaramaz.
Ama Trump dijital dolar çalışmalarını sona erdirmek ve kripto doları (USDT-Tether) çalıştırmak üzere bir niyete sahip olduğunu gösterdi.
Devletlerin hazırlığı olmazsa bu hayatta kalınamaz. Lakin daha güzeli vatandaşın da hazırlığı olmasıdır.
