Cumhuriyet Halk Partisi’nin üç önemli çıkmazı

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), daima olarak bu ülkenin kurucu partisi olmakla övünen, 75 yıldır arızi bir devir hariç iktidardan uzak kalan ve ülke problemlerine yabancılaşmış bir partidir. CHP, daima ülke gündeminde var olan tartışmaların bir modülü olmuştur; haklarını vermek lazım, kurallar ne olursa olsun, bazen kendi çabalarıyla, birçok vakit iktidara yakın kanalların gündem yapmasıyla medyada var olmanın aslan hissesini kendi hesaplarına yazdırmayı başarıyorlar.

Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce Kriter dergisi, Star, Açık Görüş, Daily Sabah ve birçok farklı mecmuada CHP ile ilgili tahliller yaptım. 1950 yılından bu güne kadar bu partinin neden iktidardan uzak kaldığını anlamaya çalıştım. Bilhassa Muharrem İnce’nin CHP kurultayında genel lider adayı olduğu dönemde, tek parti üzerine yapılan doktora çalışmaları, kongre tartışmaları ve 50 sonrası bizzat parti idaresinin Anadolu’ya gönderdiği müfettiş raporlarını inceledim.

Müfettiş raporlarında partinin üç ağır sorunu tespit edilmiştir. 75 yıldır bu meseleler varlığını sürdürmekte, lakin her üç sıkıntıya da sağlıklı bir tahlil bulunamamıştır:

1. Halkla ortamızda önemli meseleler var,

2. Milletin tarihi ile ortamızda sorun var,

3. Bu ülkenin asıl ögesi olan dindar ve muhafazakârlarla ortamızda sorun var.

Bu tespitlerden sonra bu yazıda direkt bu durumun tahlilini yapmayacağım; bu mevzuyu derinlemesine SETA Vakfı’nın kriter mecmuasında değerlendirmiştim. Bugün CHP’nin üç çıkmazından bahsedecek olursak:

1. Liderlik krizi

: Kemal Kılıçdaroğlu’nun uzun yıllar süren genel başkanlık serüveninin Ekrem İmamoğlu tarafından sonlandırılması, partide genel başkanlık krizinin tahlile kavuştuğu hissini oluşturmuştu. Fakat Türkiye’nin siyasi tarihi ve Cumhuriyet Halk Partisi’nin parti içindeki hizipçi gerçekliği, bu durumun bir tahlil değil, birebir vakitte yeni bir kriz olduğunu göstermektedir. İmamoğlu’nun beklentisi, Özgür Özel genel lider olduğunda partiyi kendi namı hesabına yöneteceği istikametindeydi. Ancak hizipçi bir parti olan CHP’de bir isim genel başkanlık koltuğuna oturduktan sonra bu makam bir güç makamıdır ve etrafında kendi taraftarlarını toplar. Özgür Özel, partinin soğuk savaştan kalma batıdan güç devşirme tekniğinin dışında, yerli bir telaffuz oluşturarak İmamoğlu’ndan ve Kılıçdaroğlu’ndan farklılaştığını vurgulamıştır. Bu yeni yaklaşım, Türkiye ortalamasında kabul görmektedir.

İmamoğlu’nun cumhurbaşkanı adayını bugünden açıkça belirtme baskısına direndiği ve emanetçi bir genel lider olmadığını kalın harflerle vurguladığı dikkat çekmektedir. Mansur Yavaş’ın varlığı da değerli bir faktördür. Geçtiğimiz ay Genar Türkiye Raporu aboneleri için yaptığımız araştırmada, Mansur Yavaş’ın muhtemel bir adaylık durumunda İmamoğlu ve Özel’den daha fazla kamuoyu takviyesine sahip olduğu görülmüştür. Adaylık için partideki baş karışıklığının bir sebebi de budur.

2. DEM ile yapılan siyasi ittifak

: Bilindiği gibi Demokratik Bölgeler Partisi (DEM), hiçbir vakit terör örgütünden bağımsız bir siyaset üretme yeteneğine ve imkânına sahip olmamıştır. Her ne kadar daima olarak devlet suçlansa da, onları zapturapt altında tutan direkt PKK’dır. Bir yanda siyaset üretim yasağı olan DEM, öbür yanda siyasetin Kürt sorunu ve Alevilik üzere bahislerde kayda kıymet bir tahlil üretmeyen CHP ortaklığı…

Bu durum CHP tabanının DEM’lileşmesi üzere bir durumu ortaya çıkarmaktadır. İki tarafın farklı ayrı tedirginlikleri vardır: DEM tarafı, CHP’nin temsil ettiği Kemalist ideolojinin gençler ortasında yayılmasından kaygı duymakta; CHP tabanı ise iktidar öfkesine yenik düşerek günbegün HDP ve PKK tezlerini savunur hale gelmektedir. Bu sürecin nereye evrileceğini takip edeceğiz.

3. CHP’nin rasyonel seçmenle yüzleşmesi

: Uzun yıllar CHP, %22 civarında bir oy kitlesi ile muhatap olmuştur. Son mahallî seçimde ise klâsik seçmeninin dışında %10’luk yeni bir seçmen kitlesiyle tanışmıştır. Bu kitle, rasyonel bir sosyolojiye dayanır, siyaset bekler; hizmet bekler, yalnızca Erdoğan aykırılığından ötürü partinin kapısında beklemez. Bilhassa DEM partisiyle iştirak ve partinin rasyonellikten uzaklaşması bu kitle tarafından dikkatle takip edilmektedir.

Siyasetin içeriğine baş yormayan, siyaseti şablon cümleler ve medya aktifliği ile yöneten CHP’nin bu sıkıntıları nasıl aşacağı, sadece parti açısından değil, ülke siyaseti açısından da epey ehemmiyet arz etmektedir.

Cumhuriyet Halk Partisi’nin üç önemli çıkmazı

Bunlarda İlginizi Çekebilir