Türkiye’de Kimlikler: Din, İktisat ve Siyaset-2024 Bedeller Araştırması
(Beşir Atalay-Ömer Demir-İbrahim Dalmış-A. Ömer Toprak-Cem Eyerci. Ankara Toplumsal Bilimler Vakfı yayını. Baskı tarihi yok.) isimli araştırmada farklı sonuçlara ulaşılmış.
“Kimlik” olarak kabul edilme yaygınlığında şöyle bir tablo oluşmuş
:
Çevreci %93.1 • İnançlı %91.8 • Milliyetçi %85.5 • Cumhuriyetçi %82.3 • Demokrat %76.8 • Ulusalcı %73.5 • Atatürkçü %70.9 • Dindar %69.7 • İslâmcı %66.5 • Muhafazakâr %58.7 • Toplumsal Demokrat %55.4 • Kemalistler %35.7 • Sağcı %28.3 • Solcu %16.2.
Bu tabloya bakarak çok yorum yapılabilir.
Meselâ “sağcılık” ve “solculuk” artık kıymetini kaybetmiş. Biz bu yazıda en çok oyu alan “çevrecilik” üzerinde duracağız. Nasıl durmayalım milletçe “çevreciyiz”.
Lakin bu nasıl bir çevreciliktir.
Birinci adımı: “Yeşili koru-Turisti sev” midir?
Efendim bundan otuz-kırk yıl evvel Anadolu’nun neresinde olursanız olun, bulunduğunuz yerden bir çay, bir dere, bir ırmak geçiyorsa onunla ilgili anılarınızı anlatabilirsiniz.
Biz bu dere kenarında büyüdük. Bu suda yüzmeyi öğrendik, bu suda balık tuttuk.
Geçen vakit içinde ne oldu ki, derenin cam üzere duru suyu simsiyah kesildi. Pis kokusundan bıktık, yanından geçemez olduk. Halbuki bu dere kenarında ne piknikler yapardık.
Ara sıra üzerinde köpükler oluşan, bir kırmızı, bir kara renge dönüşen su, esasen tarımda bile kullanılmaz hale geldi. Daima balık vefatları oluyor.
Lakin mecburen kullanıyoruz, hatta hayvanlarımız bile bu sudan içiyor.
Bu suya ne oldu, elimizden çıkıp gitti.
Bu sorunun yanıtını biz de biliyoruz, devlet de biliyor.
Zaman içinde su kıyısına yapılan sanayi tesisleri, atelyeler atıklarını hiç arıtmadan bu suya boşalttılar. Kentler, köyler, kasabalar kanalizasyon atıklarını bu suya, bu dereye bıraktı.
Tesisler üretim yapıyor, istihdam sağlıyor diye bu durum uzun mühlet görmezden gelindi. Bıçak kemiğe dayandığında
arıtma tesisi yapma mecburiyeti konuldu.
Kimi yaptı fakat gereğince çalıştırmadı. Çalıştırmadı zira fazla elektrik istiyordu.
Denetimler yapıldı, bu işi ihmal edenlere ceza verildi. Cezalar caydırıcı olmamış ki dereye atık su verme devam edegeldi.
Ya cezalar caydırıcı değil, veyahut göz yumuluyor.
Uzatmayalım dere elimizden çıktı.
Ülkemizde suyu duru olarak akan dereler artık çok ender. Yerleşimi az, dağ başları.
Kirli akan sular. Denizlere doluyor.
Öyle ki kirlenmenin boyutları lakin “müsilaj” ortaya çıkınca anlaşıldı.
Müsilaj denizin de mevti demek.
Soruyorum: Biz nasıl çevreciyiz?
Cevap olarak
gazetesinde yirmi gün içinde çıkan üç haberi vereceğim. Nasıl “çevreci” olduğumuz güzelce anlaşılsın. (Suların vefatıyla ilgili haberler çabucak her gün yurdun her tarafından geliyor.) Bunlardan üçünü veriyorum:
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, Marmara Denizi etrafında yaşayan 25 milyon kişinin yarısının atıklarının arıtılmadan denize akıtıldığını söyledi.
Nilüfer Çayı doğduğu yerde tertemiz iken Marmara Denizi’ne ulaşana kadar atıklardan simsiyah oluyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 12 Ocak’ta İstanbul Üsküdar’a bağlı Kuleli Caddesi’nde denize atık su deşarjı olduğu ihbarı üzerine başlattığı incelemenin sonucunu açıkladı. Özel Etraf Muhafaza Bölgesi olan Marmara Denizi’ndeki kirliliğe İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İSKİ’nin deşarjının neden olduğu vurgulandı.
İlgili Etraf Kanunu’na istinaden İSKİ’ye 1 milyon 337 bin 354 lira idari ceza uygulandı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı Su ve Kanalizasyon Yönetimine (İZSU), 6 ihlale bağlı toplam 8 milyon 305 bin 811 lira para cezası uygulandığını bildirdi. Gruplar,
“İzmir’de kırmızı akan dere görüntüleri” üzerine harekete geçti. İzmir Büyükşehir Belediyesinin içme suyu arıtma tesisinden Manda Çayı ve İzmir Körfezi’ne içme suyu arıtmada kullanılan çamur atığının döküldüğü tespit edildi.
