Yaraları sarmak için 80 milyar dolar harcadık
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dün IV. Tarım Orman Şurası Tarım İktisadı Atölyesi Toplantısı’nda konuştu. Zelzelenin tesirlerine değinen Şimşek, “Biz bütçe açığını denetim altına almasaydık ve bütçe açığı parasallaşsaydı, yani bir ölçü para basılıp finanse edilseydi enflasyonun ne olacağını sağduyulu insanların tahliline bırakıyorum. Ayrıyeten 2023 yılı ortalarında 55-60 milyar dolar civarında bir cari açık, rezervlerde yetersizlik ve önemli bir kur muhafazalı mevduat problemiyle karşı karşıyaydık. Bu program uygulamaya konulmasaydı, bu durum enflasyonu nerelere götürürdü tahlili gerekiyor” tabirlerini kullandı.
Bütçe disiplininin kritik bir alan olduğunu söyleyen Şimşek, “Tasarruf da bunun değerli bir kesimi bize tasarruf yapmıyorsunuz üzere sözlerle yaklaşıyorlar. Biz bazen 30 bin fitten bakıyoruz aşağıya, bazen 60 bin fitten. Öngörülemeyen sarsıntı ve faiz ödemeleri hariç, 2014-2023 periyoduna bakalım. TBMM tarafından onaylanan bütçe 100 lira iken her sene ortalama 109,1 lira harcanmış. Yani bütçenin üzerinde yüzde 9’luk bir sapma kelam konusu. Geçen sene sapma olmadı 96,7 olarak harcama yapıldı. Nerede tasarruf, diye soruyorsanız, toplam tasarruf bu. Kolay hesapla 1,2 trilyon lira. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat üzerinden büyümenin devamı ve bilhassa de konut, besin ve yenilenebilir güç arzı noktasında önceliklendirme lazım. Eleştirenler ya bizi duymuyorlar ya da makus niyetliler. Ülkenin önemli bir rezerv birikimi oldu. Eleştiriyorlar, rezervleri niçin kullanıyorsunuz diyorlar. Rezerv, iç ve dış şoklara karşı bir tampondur. Alışılmış ki rezervler kullanılmak üzere biriktirilir” değerlendirmesini yaptı.
Türkiye’nin, karşı karşıya olduğu enflasyon meselesini geçen yılın birinci yarısında denetim altına aldığını söyleyen Şimşek, eğitimde rastgele bir müdahalemiz kelam konusu değil. Bunların geçmişten gelen yansımaları var lakin enflasyon düşüyor, düşmeye de devam edecek zira bu bizim en büyük önceliğimiz. Programımızda, yüzde 64-65 civarı olan 2022-2023 enflasyon oranlarını 2027’de net formda tek haneye indirme maksadımız var” diye konuştu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomideki son çalkantıların kalıcı olmadığını belirtirken, ikinci yarıdan itibaren dezenflasyon devrine geçildiğinin de altını çizerek, “Dezenflasyonda şu anda bir muvaffakiyet var, program çerçevesinde gidiyor. Son yaşanan piyasalardaki çalkantıların kalıcı bir tesir yapacağını düşünmüyorum zira finansal şartlardaki sıkılaşma dezenflasyonisttir. Liradaki yüzde 3,5 civarındaki bedel kaybının çok hudutlu tesiri nisan ayında olabilir. Şu an temel malların enflasyonu yüzde 20’nin altına, mal enflasyonu yüzde 30 civarına düştü. Manşet enflasyon yüzde 38. Kiralarda yüzde 25 üst limiti kaldırdık, “Rezervler iç ve dış şoklara karşı tampondur, kullanılmak için biriktirilir” dedi. Bakan Şimşek dün IV. Tarım Orman Şurası Tarım İktisadı Atölyesi toplantısında konuştu. Tarım dalını önceliklendirmeye devam edeceklerini söyleyen Şimşek, “Tarım dalına 2002’de 2025 yılı başındaki fiyatlarla yaklaşık 61 milyar liralık takviye verilirken bugün birebir fiyatlarla 135 milyar lira sağlanmış durumda. Kimi alanlarda sübvansiyon yüzde 100’e kadar çıkmış durumda” biçiminde konuştu.
Şimşek, dünyanın “yüksek borçluluk” ile karşı karşıya olduğunu belirterek, dünyanın borcunun ulusal gelire oranının 2000’li yıllarda yüzde 230 olduğunu, bu oranın bugün yüzde 328’e çıktığını söyledi. Gelişmekte olan ülkelerde bu oranın yüzde 245 olarak hesaplandığını belirten Şimşek, “Türkiye’de ise hane halkı, şirketler, finans bölümleri ve devletin toplam borcunun brüt olarak ulusal gelire oranı yüzde 93. Münasebetiyle Türkiye burada avantajlı. Bizim büyüme noktasında potansiyelimizin hala yüksek olduğunu söz etmek istiyorum” diye konuştu.
Program sayesinde KKM’den çıkışın piyasalarda rastgele bir oynaklık yaratmadan muvaffakiyetle sağlandığını belirten Şimşek KKM’nin 22 milyar doların altına gerilediğini belirtti. Ülke risk priminin 700 baz puandan bugün 350 baz puan civarına düştüğünü söyleyen Şimşek, “Son 3-4 günde ABD’nin dış ticaretteki korumacılık önlemlerini açıklamasıyla birçok ülkenin kredi risk priminin (CDS) Türkiye’den çok daha fazla arttı. Mayıs 2023-Nisan 2025 devrinde Türkiye’nin CDS’si 356 baz puan düşerken misal ülkelerin 7 baz puan düştü. Bu, bize benzeri ülkelere nazaran çok güzel bir performans ortaya koyduk demektir” değerlendirmesinde bulundu.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da Türkiye’nin, zerzevat ve meyve üretiminde dünyada 4’üncü sıraya çıktığı bilgisini verdi. Yumaklı, “Bugün ziraî hasılada Avrupa’da birinci sırada, dünyada ise birinci 10 ülke ortasındayız. Türkiye, tarımda 32,6 milyar dolarla net ihracatçı bir ülkedir. Tarım kesimimiz, son 6 çeyrektir aralıksız büyüyor. Geçen yıl Türkiye ortalamasının da üzerinde büyüme gerçekleştiren bölümümüz, ülke ekonomimize değerli katkılar sunmaya devam ediyor. Tarım bölümümüz, geçen yıl 2 trilyon 428 milyar lira hasılayla gayrisafi yurt içi hasılamıza (GSYİH) yüzde 5,6 oranında katkı sağladı” biçiminde tabir etti.
Stratejik kıymeti günden güne artan tarım alanında verimlilik, katma paha ve kalite artışının sağlanmasıyla dirençli bir kesimin oluşmasına ve yeni teknolojilerin ziraî üretime entegre edilmesinin büyük kıymet taşıdığını söyleyen Yumaklı, yapay zeka ve makine tahsili tabanlı uygulamaları, objelerin internetini, akıllı sulama sistemlerini içeren birçok yenilikçi teknolojiyi üretime entegre etmeye çalıştıklarına işaret etti. Yumaklı, “Geleneksel üretim gücümüzü, çağdaş ve akıllı tekniklerle buluşturmaya odaklandık. Yeni teknolojilerle üretim kayıplarımızı azaltmaya maliyetler düşürmeye odaklandık” dedi.
