Neo-liberal iktisat ve ulus-devlet geleneğinin AB üzere ulusüstü kurumlar tarafından temsil edildiği; küreselci, sivil toplumcu, LGBT vb. gündemlerin başat olduğu devir, tesirini kaybetti. Hayal edilen global sistem ve onun insan tipi daha ortaya çıkmadan mağlubiyetini ilan etti. ABD’li demokratların ve AB ülkelerinin temsil ettiği neo-liberal sistem şimdilik tesirini yitirmiş durumda.

Kosova küçük bir devlet olarak kurulduğunda, tüm etnik yapıların devletleşeceğine dair beklentiler ortaya çıkmıştı. Halbuki gidişat hiç de o denli olmadı. Bugün devletler koşar adım merkezileşmekte ve ulus-devletler kendilerini güçlendirip tahkim etmektedir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Trump’ın gümrük vergilerini yükseltmesi yalnızca yeni bir ekonomik modelin işaretini vermiyor; tıpkı vakitte devletlerin merkezileşmesine dair yeni bir paradigmanın da işaretlerini sunuyor.

ABD’nin içe dönük iktisat programı, tıpkı vakitte NATO ile ilgili harcamalar açısından da bir birinci adım niteliğindedir. Gözlerden kaçmış olabilir; Trump, Avrupa Birliği’nin ABD’yi dolandırmak için kurulduğunu ilan etti. Kullandığı sözler öylesine sertti ki, öteki ülkelerde bu biçim sözler neredeyse hiç kullanılmıyor.

Trump’ın Avrupa Birliği ülkelerini bahtına terk etmesi, Avrupa Birliği’nden bağımsız olarak her bir ülkenin kendi ulus-devletini güvenlik ve iktisat açısından yine düşünmesini sağladı.

Türkiye ise bütün devletlerden farklı olarak bu yeni paradigmayı 10 yıl evvel keşfetti. Bir yönüyle başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok devleti Türkiye’nin gerisinden gelmek zorunda kaldı.

Suriye iç savaşında Türkiye ile ABD’nin çıkar çatışması besbelli hale gelince, Türkiye, Suriye kaynaklı ve kimi terör örgütlerinin tehdidi ile karşılaştı. Savaş sürecinde şunu fark etti ki; başta NATO üyesi ülkeler olmak üzere, ulusüstü tertiplerin Türkiye’yi korumak üzere bir formasyonları bulunmamaktadır.

Birçok alanda jeopolitik risklerle karşı karşıya kalan Türkiye, sert gücünü alana sürdü ve bu teşebbüslerinden sonuç aldı. Daha sonra bölgesel diplomasi, Türkiye’nin yeni gücüne nazaran şekillendi. Bugün şekillenen diplomasi, yarının ekonomik istikrarının tabanını oluşturacaktır.

Ayrıca, Türkiye’nin güçlü ordusunun muhtaçlığı olan askeri teçhizat ve araç-gereci yüksek teknoloji kullanarak üretmesi, sert gücünün tesirini katbekat artırdı. Bugün birçok ülke bu alanda Türkiye ile paydaşlık kurma peşindedir.

Türkiye’nin Suriye savaşı ile karşı karşıya kaldığı derin güvenlik tehdidi, bugün Avrupa Birliği ülkeleri -Almanya, Fransa, Hollanda, Macaristan, Romanya, Polonya vb.- tarafından da Ukrayna-Rusya savaşının bitiminde hissedilmeye başlandı.

Trump, Avrupa devletlerini kendi bahtına terk etmişti. Biden misyona geldiğinde ise bu devletleri tekrar bir ortaya getirdi ve onlara Rusya-Ukrayna savaşını “hediye” etti. Trump tekrar vazifeye geldiğinde, Rusya ile yakınlaştı; bu da çok berbat bir dış siyaset atılımıyla Ukrayna ve Avrupa devletlerini tekrar yazgısına terk etmesine sebep oldu.

10 yıl evvel Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı güvenlik sorunu ile Batı, bugün yüzleşmektedir. Bugünden itibaren her AB ülkesi, farklı ayrı Türkiye ile yakınlaşma eğilimindedir.

Trump’ın ekonomik modeli üzere görünen bu periyot, özünde dünya devletlerinin merkezileşmesi ve ulus-devletin tahkim süreçlerini başlatan bir devirdir. Bu yeni süreç, şimdi çok yeni ve travma seviyesinde Batılı devletleri meşgul etmektedir.

ABD Lider Yardımcısı Vence, Avrupa güvenlik toplantısında Avrupa’yı anti-demokratik olmakla suçladı. Tek başına neo-liberallere alan açıldığını, Hristiyan ve sağ görüşlü bireylere fırsat verilmediğini söyledi ve tabiri caizse AB ülkelerine ağzına geleni söyledi. Münih Güvenlik Konferansı Başkanı ise kapanış toplantısında hüngür hüngür ağladı.

Bugün daha çok gümrük vergisi oranlarını konuşuyoruz. Halbuki bunun gerçek ismi şudur: Global sistem çökmüş, neo-liberalizm ve sivil toplum temelli -dış takviyeli, LGBT merkezli- siyaset üretme devri sona ermiştir.

Bu bağlamda Zelenski, Navalni dayanağını kaybederken Türkiye’de Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının akabinde Özgür Özel’in İngiltere’ye sitemde bulunması, kendilerinin sahipsiz bırakıldıklarına dair serzenişleri doğrudur.

Çünkü bütün ulus-devletler kendi güvenliğini birinci derecede gündemine almış durumda. Artık hangi ülkede kimin ne kadar yolsuzluk yaptığı çok da umurlarında değil.