Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, Orta Asya ülkeleriyle ulaşım, ham unsurlar, pak güç üzere öncelik alanlarda işbirliğini artıracaklarını, ilerlemeyi hızlandırmak için 12 milyar avro kıymetinde bir Global Geçit yatırım paketi hazırladıklarını söyledi.

Von der Leyen, Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen birinci AB-Orta Asya tepesinde konuştu.

AB’nin Orta Asya ülkeleriyle uzun müddetli alakalarda yeni bir sayfa açmak istediğini belirten von der Leyen, “Bugün bir dönüm noktasındayız. Ortaya çıkan yeni global pürüzler yatırımları tekrar yönlendiriliyor yahut kesiyor. Dünya çapındaki güçler yeni tesir alanları oluşturuyor.” dedi.

Von der Leyen, Orta Asya’nın stratejik pozisyonunun global ticaret yollarını ve yatırım akışlarını açabileceğini belirterek, yeni yatırımların ekonomileri güçlendireceğini ve yeni dostluklar kuracağını vurguladı.

“Biz Avrupalılar, 1000 yıllık tarihinizin bu yeni kısmında sizle ortak olmak istiyoruz. Bu yüzden bugün Orta Asya ve Avrupa ortasında yeni bir stratejik iştirak kuruyoruz.” diyen von der Leyen, yeni paydaşlığın, iki bölge ortasında daha derin irtibatlar kuracağını, yeni iş birliği fırsatlarına yol açacağını, güç dalı, güvenlik, dijitalleşme ve turizme katkı sunacağını ve insanları bir ortaya getireceğini belirtti.

Von der Leyen, yeni işbirliği yolları keşfetmek istediklerine dikkati çekerek, AB’nin Global Geçit yatırım programı gündeminin bu bölgeye çok fazla odaklandığını anımsattı.

AB’nin geçen yıl Orta Koridor olarak da bilinen Trans-Hazar Memleketler arası Nakliyecilik Koridoru’na 10 milyar avro taahhüt ettiğini hatırlatan von der Leyen, 2025’te Özbekistan’da koridor için özel finansman sağlayacak ve ilerlemeyi değerlendirmeye imkan tanıyacak yeni bir yatırımcı forumu düzenleneceğini söyledi.

Von der Leyen, altyapının her şey olmadığını, Orta Asya ve Güney Kafkasya ülkeleri ortasında sıkıntısız hudut geçişlerinin de Karadeniz’e ulaşmak için koşul olduğunu anımsatarak, 30 yılın akabinde Ermenistan’ın Türkiye ve Azerbaycan ile hudutlarının açılmasının oyunun kurallarını değiştirebileceğini ve Avrupa ile Orta Asya’yı daha evvel hiç olmadığı kadar yakınlaştırabileceğini belirtti.

AB ile Orta Asya ülkelerinin kritik ham unsurlar konusunda daha fazla işbirliği yapacağının altını çizen von der Leyen, “Ülkeleriniz muazzam kaynaklara sahip. Bölge, global manganez rezervlerinin yüzde 40’ına, ayrıyeten lityum, grafit ve daha fazlasına sahip. Bu ham unsurlar gelecekteki global iktisadın can damarıdır. Fakat tıpkı vakitte global oyuncular için çok caziptir. Kimileri sadece çıkarmak ve kullanmakla ilgilenir. Avrupa’nın teklifi farklıdır. Lokal endüstrilerinizi geliştirmekte ortağınız olmak istiyoruz. Katma bedel lokal olmalıdır.” diye konuştu.

Von der Leyen, “Birlikte, madencilikten rafineriye, yeni araştırma laboratuvarları açmaktan lokal çalışanları eğitmeye kadar ham unsur bedel zinciri boyunca mahallî sanayiler inşa edebiliriz. Uzun vadeli bir paydaşlık kurmak istiyoruz.” diye konuştu.

AB ve Orta Asya’nın ulaşım koridoru, ham hususlar, pak güç ve dijital ilişki üzere öncelik alanlarında başarabileceği çok şey olduğunu söz eden von der Leyen, “İlerlemeyi hızlandırmak için bugün 12 milyar avro kıymetinde bir Global Geçit yatırım paketi duyurmaktan gurur duyuyorum. Buna AB ve üye ülkelerin yatırımlarını bir ortaya getiren Avrupa yaklaşımı diyoruz. Böylelikle, Orta Asya’da yeni bir projeler başlatılacak.” değerlendirmesinde bulundu.

AB, ticaretten güce birçok alanda Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan’la alakaları ilerletmeyi hedefliyor.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev konut sahipliğinde düzenlenen zirveye, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadık Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov da katılıyor.