İslam aleminde, huzurun, rahmetin ve kardeşliğin bayramı olan Ramazan bayramı tatili 9 güne çıktı. Bayram öncesinde ise arefe günü var. Pekala Arefe günü oruç tutulur mu, oruç tutmanın kararı ve fazileti nedir, oruca nasıl niyet edilir?

Ramazan ayının son günü olan Arefe, İslam dünyasında manevi değeriyle dikkat çekiyor. Müslümanlar için özel bir mana taşıyan bu gün, ibadetlerle dolu Ramazan ayının sonuna işaret ederken, birebir vakitte bayramın habercisi olarak kabul ediliyor.

Hadis-i şeriflerde, Arefe günü oruç tutmanın fazileti açıkça vurgulanıyor. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) Arefe günü oruç tutmanın binlerce beyhude oruca denk olduğunu söz ettiği rivayetler, bu günün bedelini bir sefer daha gözler önüne seriyor. Ramazan ayının son günü, Ramazan Bayramı’ndan bir evvelki gün olan arefe gününde oruç tutmak gereklilikler ortasında yer almaktadır.

İbni Abbâs radıyallahu anhümâ‘dan rivayet edildiğine nazaran Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem aşûre gününde oruç tuttu ve oruç tutmayı tavsiye etti.” (Buhârî, Savm 69; Müslim, Sıyâm 127, 128)

Ebû Katâde radıyallahu anh‘den rivayet edildiğine nazaran, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem‘e aşûre günü tutulan orucun değeri soruldu; o da:

“Geçmiş bir yılın günahlarına kefâret olur” buyurdu. (Müslim, Sıyâm 197. Ayrıyeten bk. Ebû Dâvûd, Savm 54; Tirmizî, Savm 48; İbni Mâce, Sıyâm 40)

İbni Abbâs radıyallahu anhümâ‘dan rivayet edildiğine nazaran Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Gelecek seneye kadar yaşayacak olursam, muharrem ayının dokuzuncu günü oruç fiyatım.” (Müslim, Sıyâm 134. Ayrıyeten bk. İbni Mâce, Sıyâm 41)

Peygamberimiz şöyle buyuruyor;

“En iyi, kabulü şayan olan dua, Arefe günü yapılan duadır.” (Tirmizî, Dua, 8; Malik, Dua, 500)

“Arefe günü tutulan orucun geçmiş ve gelecek birer yıllık günahları bağışlayacağı Allah’tan umulur.” (Müslim, Sıyâm, 196-197) formunda bir hadis mevcuttur.

Niyet etmek orucun koşullarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek kâfi ise de niyeti lisan ile söz etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır.

Ramazan orucu, aşikâr günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile beyhude oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile sonraki gün zirve noktasına gelmesi öncesine kadarki müddettir Lakin imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca karşıt bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz (Kâsânî, Bedâî’, II, 85). Bu oruçlar için, “yarınki orucu tutmaya” halinde mutlak niyet kafidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi ve “yarınki Ramazan orucuna” biçiminde orucun belirlenmesi daha faziletlidir. Ramazanın her günü için başka niyet edilmesi gerekir (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 397, 400).

Kaza, keffaret ve bir vakte bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tıp oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, keffaret yahut adak orucuna” formunda belirtilmesi gerekir.

Şafiî mezhebine nazaran ise beyhude dışındaki tüm oruçlara geceden niyet edilmelidir. İmsak vaktine kadar niyet edilmemişse o günün orucu geçerli olmaz. Beyhude oruçlara ise güneş zirve noktasına gelmeden öncesine kadar niyet edilebilir (Şirâzî, el-Mühezzeb, I, 331-332).