Öte yandan Zelenski için tıpkı tezde bulunmak zordur…

Kısa mühlet evvel Gaziantep’teydik… TVnet’deki Net Bakış programının grubu olarak Şahinbey Belediyesi Başkanı Mehmet Tahmazoğlu’nun davetlisiydik… Aslında 49 tonluk vinçler gelse beni kolay kolay yerimden kaldıramaz ya… Baba tarafından Çerkezlik ve Kilislilik, beni harekete geçirivermiş olacak ki o hafta programı, harika bir kütüphanenin orta salonundan Gaziantep’te yaptık…

Programın sunucusu Serhat İbrahimoğlu’nun riyasetinde Nedim Şener, Mete Fayda ve editörümüz Gökhan Yılmaz ile birlikte çok keyifli bir seyahat oldu. Gençlerin at binip, ok attıkları tesislerde Şahinbey Toplumsal Bilimler Lisesi ve TOBB Fen Lisesi öğrencileri bize hoş bir konser verdiler… Orada Toplumsal Bilimler Lisesi’nden 5 öğrenciyle küçük bir muhabbetimiz oldu… Dedim ki, “Bana Anadolu İrfanı konusunda kısa bir makale yazıp yollayın, size minik bir ikramım olacak.”

Deniz Menege, Hilal Aysu Işık Çakmak, Nazifenur Demirkıran ve İrem Nara Öztürkmen kardeşlerim görüşlerini yazmışlar… Hepsi çok kıymetli… Gençlerin armağanlarını yolladım… Bir adedini de sizlerle paylaşacağımı onlara söylemiştim… Karar vermek sıkıntı oldu; lakin sonunda İrem Nara Öztürkmen’in yazısını köşemize almaya karar verdik:

“İrfan sözü terminolojik olarak ‘bilme’ manasına gelse de bu, rasyonel yahut bilimsel bir bilgi tipi değildir. Biraz gaibe dayanan, şahsi olarak o tecrübelerin ve deneyimlerin içinde yaşamış, sevinci ve berbatlığı bilmiş, olayın perde ardını görmüş ve onları deneyimleri aracılığıyla aktarmış, ‘bilme’ kavramına sahip bir kavrama tipidir. Anadolu irfanı toprağı vatan yapma, uzunlukları, soyları, bireyleri ve öteki etnik ögeleri millet kılma basamağında birleştiren, bütünleştiren, ortak hisleri kuvvetlendiren bir kavramdır. İrfan sahibi bireyler, tabiattan ve kalbinden aldığı aydınlanmayı harmanlayarak bir bahse eğilirler. Dar manada komşusu açken tok yatmamak onların bir özelliğidir. Bu türlü beşerler ziyan vermez; verirse de bin pişman olur.

Anadolu irfanı denilince Batılı manada bir bilgilenme cinsinden, aydınlanma ideolojisinden bahsedemeyiz. Anadolu irfanı bir gelenek, bir bilgi birikimi, bir deneyimdir, dünden bugüne aktarılan. Dini hayatın görünen kısmını değil, metafizik tarafını; yani görünmeyen, kalbî ve ruhi boyutunu tabir eder ve şahsen onlarla harmanlanıp oluşur bu gelenek.

Hâlâ irfan sahipleri yaşıyor mudur? Yaşıyorsa ne değişimlere uğramıştır? Geçmişte yaşayanlar, geleneklerini gerek şahsi gerekse edebi yapıtlarla yaymış ve yaymaya devam etmişlerdir. Ulusal edebiyat, memleket edebiyatı üzere akımlar o devranda önemli derecede tesirli olmuşlardır. Taraftar kitlesi oluşturup yayılmasında rolleri büyüktür. Birebir vakitte Osmanlı çöküşünde Ulusal Mücadele’nin Anadolu’dan yürütülmesi, Anadolu insanında ilgiyi artıran öbür nedenlerdendir. Ömer Seyfettin’in ‘Anadolu insanında ilim yok lakin irfan var’ kelamı de o vakitteki irfanın rolünü açıklamıştır.

Peki hâlâ yaşıyorlar mı? Hasan Ali Toptaş romanlarında ve Mustafa Kutlu kıssalarında rastlananlar… Artık bulunmaları çok güç lakin romanlarda ve geçmişte hâlâ yaşıyorlar.”