Günümüzde boykot, İsrail’in Filistin’de sürdürdüğü işgal siyasetleriyle özdeşleşen, sonrasında global sisteme karşı insanlığın adalet arayışının en güçlü ahlaki sözlerinden birine dönüştü. Boykot hareketleri, ferdî bir tüketim tercihi olmanın ötesine geçerek, global ekonomiyi etkileyen stratejik bir yaptırım gücü haline geldi. Böylesi değerli ve stratejik boyutları olan boykotun, tesir ve sonuçlarıyla ilgili kamuoyunu aydınlatan, siyaset yapıcılara yardımcı olacak bilgi ve bakış açıları sunan çalışmalar hayli hudutlu. Bu alanda yapılacak her çalışmanın büyük bir gereksinim ve çok değerli olduğunu düşünüyorum.

Raporda, öncelikle Siyonizm’in doğuşundan itibaren uyguladığı işgal siyasetleri ve bu siyasetlerin Birleşmiş Milletler ve öteki memleketler arası kurumlar üzerindeki tesiri değerlendirilmiş. Bunun yanı sıra boykot kavramının tarihi kökenlerine ve tarihin kıymetli kırılma periyotlardaki boykot uygulamaları değerlendirilmiş. İslam tarihi çerçevesinde ise Hz. Peygamber’in Mekke periyodunda uygulanan Şi‘bü Ebî Tâlib Muhasarası ve Medine periyodunda Kureyş kervanlarına yönelik ekonomik kuşatmaları örnek olarak yer verilmiş. Bu örnekler, boykotun İslam tarihinde de faal bir strateji olarak uygulandığını göstermektedir.

Rapor, boykotun tesirlerinin yalnızca ekonomik olmadığını, tıpkı vakitte memleketler arası siyasette istikrarları değiştirebilecek bir potansiyele sahip olduğunu savunuyor. Bu potansiyelin daha güçlü bir formda ortaya çıkabilmesi için bireylerin yapmış olduğu boykotun hükümetler tarafından desteklenmesi ve tamamlanmasının gerekliliğini vurguluyor. Tamamlayıcı olarak devletlerin de milletlerarası platformlarda zulüm karşısında daha aktif roller üstlenmesi ve kurumsal boykot siyasetlerinin geliştirmesi teklifler ortasında yer alıyor.

Borsa datalarından hareketle yapılan tahlil de bize boykotun ne kadar tesirli olduğunu gösteriyor. Bu tahlile nazaran Borsa İstanbul’da süreç gören şirketlerin yaklaşık %5’i boykot ediliyor. Bilgileri tahlil edilen 21 pay senedinin 18’i boykot müddetince yatırımcılarına, beklenen getirilere kıyasla hayli düşük düzeyde getiri sağlamış. Bu 18 pay senedinin piyasa pahaları boykot müddetince BİST-100 endeksinden de fazla düşüş yaşayarak ortalama %33 oranında paha kaybetmiş. Borsadaki bu değersizleşmenin, şirketlerin satış ve kârlılıklarındaki düşüşle irtibatlı olduğu tabir edilmiş. Boykotun başlangıcından bugüne 21 şirketten 19’unun öz sermaye kârlılığının da önemli düzeyde düştüğü, 17’sinin de etkin kârlılık oranının kayda paha oranda azaldığı raporun ulaştığı sonuçlar ortasında yer alıyor.

Rapordaki bir öteki tahlil, sıhhate da çokça ziyanları bulunan gazlı ve şekerli meşrubatlar üreten şirket ile ilgili. Bu şirketin Türkiye’deki satışlarının boykottan kıymetli ölçüde etkilendiği tespit edilmiş. Boykot nedeniyle firmanın satışlarının değerli ölçüde düştüğü, boykotun bu tesirinin şirketin resmî raporlarına yansıdığı ve boykotun tesirlerini bertaraf etmek için çeşitli pazarlama ve reklam aktifliklerine başvurduğu tespit edilmiş. Türkiye’deki tüketicilerin azımsanmayacak bir kısmının yapılan boykot davetine karşılık verdiği ve boykota faal olarak katıldığı da raporda söz edilmiş.

Finansal, Toplumsal ve Fıkhi Boyutlarıyla Boykot Raporu vakit ayırıp okumaya bedel bir çalışma olmuş. Rapor özetle; boykotun zalim rejimlere karşı gayrette tesirli bir araç olduğunu ortaya koyarken, bunun başarılı olabilmesi için bireylerden devletlere kadar her düzeyde disiplinli ve kararlı bir uğraş gerektirdiğini münasebetleriyle birlikte vurguluyor. Bireylerden toplumlara, hükümetlerden milletlerarası kurum ve kuruluşlara varan geniş bir yelpazede, boykotun aktifliği ve sürdürülebilirliği açısından uygulanabilir tekliflerde bulunuyor. Bu teklifleri özellikle okumanızı, okutmanızı isterim.

Zira boykot bir tercih değil, insanlık onurunu savunmak için ahlâkî bir sorumluluktur. Hak ile bâtıl ortasındaki çabada tarafımızı belirleyen bir vicdan hareketidir. Bu hareketin muvaffakiyete ulaşması, bireylerden devletlere kadar herkesin üzerine düşeni yapmasına bağlıdır. Adalet arayışımızın somut bir tabiri olan boykot, yalnızca Filistin halkı için değil, adalet ve barış için hepimize bir umut ışığıdır.

Şeytanın “Benim ufacık bir alışverişimle mi zulüm bitecek?” vesvesesine kulak asma. Evet, senin ufacık alışverişin zulmü söndürecektir. Sizi, boykota ve boykot şuurunu yaygınlaştırmaya davet ediyorum. Yarın, yaptıklarımız kadar yapmadıklarımızdan da sorumlu olacağımızı unutmayalım.

Rapora UNSUR Vakfının web sayfasından ulaşabilirsiniz.

Rapor: https://ilke.org.tr/finansal-toplumsal-ve-fikhi-boyutlariyla-boykot