Yapay zeka teknolojisiyle sarsıntıları tam bir ay evvelden kestirim etmek artık mümkün. Georgia Southern Üniversitesi’nden Türk araştırmacı Cemil Emre Yavaş ve grubu, İstanbul’da yapay zeka algoritmalarıyla sarsıntıları yüzde 91 doğruluk oranıyla varsayım etmeyi başardı.

Türk bilim adamı Cemil Emre Yavaş ve takımı tarafından ABD’de geliştirilen algoritmanın bu mevzuda yüzde 98’lik muvaffakiyet oranına ulaştığı açıklanırken uzmanlar, algoritmanın doğal afetlere karşı yapay zeka ile tedbir alınması konusunda çığır açacağını söylüyor.

30 gün evvelden varsayım edildi: İşte İstanbul için paylaşılan veriler

Bilim insanları ABD’de sık sık sarsıntılarla sarsılan Los Angeles bölgesinde yüksek doğruluk oranı sunan bir kestirim modeli geliştirmek emeliyle çeşitli yapay zeka algoritmalarını denedi. Geçmiş araştırmalarda ABD’nin Los Angeles kenti için yüzde 69’luk doğruluk oranına ulaşan uzmanlar, Kuzey Anadolu Fayı’na (KAF) yakınlığı nedeniyle sismik hareketliliğin ağır olduğu İstanbul’u mercek altına aldı. Araştırmada İstanbul’da yüzde 91,65’lik bir doğruluk oranı edildiği açıklanırken, geliştiren çalışmalarda San Diego için yüzde 98,53’lük bir doğruluk oranı elde edildiği söz edildi.

Çeşitli faktörler tahlil edildi

Çalışmada, zelzele büyüklüğünü etkileyebilecek çeşitli faktörler göz önüne alınarak bir data seti oluşturuldu. Zelzele sıklığı, bölgenin yeraltı yapısı ve geçmişteki en büyük zelzelenin büyüklüğü üzere parametreler tahlil edildi. Ayrıyeten, zelzele büyüklüklerini iddia etmede kritik bir data olan Gutenberg-Richter b-değeri de hesaplanarak modelin doğruluğu artırılmaya çalışıldı.

Büyük zelzeleler incelendi

Araştırmada, yapay zekanın eğitimi için sarsıntı büyüklüğünü etkileyen çeşitli faktörleri derledi. Sarsıntı derinliği ve büyüklüğü ortasındaki etkileşimi inceleyen araştırmacılar bölgenin yeraltı yapısı, geçmişteki en büyük zelzeleler üzere dataları de kullandı. “Random Forest” isimli algoritmanın zelzeleleri evvelce iddia etmek konusunda benzerlerinden çok daha faal olduğu tespit edildi.

Çığır açacak

Birleşmiş Milletler’in (BM) afet risk azaltma platformu Prevention Web’te de yayınlanan araştırma bilim dünyasında büyük yankı buldu. Uzmanlar, tarihte görülmemiş doğruluk oranına ulaşan algoritmanın, doğal afetlere karşı yapay zeka ile tedbir alınması konusunda çığır açacağını söylüyor.

AFAD’dan yapay zeka adımı

Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD), yapay zeka ile İstanbul’da meydana gelebilecek bir zelzelenin oluşturabileceği hasar ve kayba ait sonuçlar üreterek kapsamlı çalışmalar yürüttüğünü duyurmuştu.

İstanbul’un sarsıntı riski yapay zekayla tahlil ediliyor

Deprem risklerinin değerlendirilmesinde yapay zeka kullanımına değinen AFAD Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, “Yapay zeka artık hayatımızın her alanına girdi. Bu nedenle dikkatli olsak da kullanmak zorundayız” sözlerini kullandı. AFAD Zelzele Ön Hasar ve Kayıp İddiası Sistemi’nde (AFAD-RED) yapay zekadan yararlanıldığına dikkati çeken Tatar, bu yazılımın zelzeleye ait hasar ve kayıp kestirimi yapabildiğini söyledi.

Tatar, “AFAD-RED sistemi ile üretilen raporlar size iddiası olarak kaç can kaybı yaşanacağını, yaralı sayısını, hasarlarla ilgili bilgileri, kritik üst yapıların, alt yapıların ayakta kalıp kalmamış olabileceğini öngörebiliyor” diye konuştu.