Biz bu enkazın altından kalktık ama…
Uzun bir kısmı kar fırtınası altında geçen ve yaklaşık 22 saat süren seyahatin sonunda Kahramanmaraş’a vardığımda gördüğüm görünümün bende çağrıştırdıklarını nasıl tanımlayacağımı düşündüm uzun müddet.
“Nasıldı” derler ve sen de “felaketti” diye yanıtlarsın.
Felaket nedir pekala? Yakın vakitte selin vurduğu Dereli ve Bozkurt’ta gördüklerim felaketti evet. Lakin
6 Şubat’a “felaket” diyemedim.
Hepimizin zihninde bir kıyamet tasavvuru vardır ve şuurumuz bunu simüle edebilir. Tahminen de izlediğimiz bilim kurgu sinemalarından, afet sonrası manzaralardan etkilenmişizdir.
Kıyamet yok olmaktır. İslam’a nazaran de öbür İbrahimi dinlere nazaran de dünyanın sonudur.
Aynı vakitte diriliştir kıyamet. Yeni bir hayatın başlangıcıdır. Müslüman için insanın vefatı küçük kıyamettir mesela.
Trabzon Caddesi’ni ararken gördüklerim, duyduklarım ve ruhsal olarak altında kaldığım
o manzaraların fiziken nasıl silineceğini düşündüm.
Bu enkaz kalkar mıydı? Kahramanmaraş’tan döndükten sonra da “manzara nasıldı” sorusuna her seferinde
“Kıyamet sonrasının fragmanı üzereydi. Bitmiş ve ben son sahnesini gördüm”
cevabını verebilmiştim. Zati 24-25 saat sonrasını görebilmiştim. Sarsıntı anını, akabinde gelen ikinci büyük sarsıntıyı ve yıkıntılar içinde hayatta olmanın şokunu yaşayanlar için tasviri çok diğer elbette. Bu nedenle olsa gerek
‘Asrın Felaketi’ denildi.
Zira felaket sözü şahit olunan görüntüyü bir başına anlatmaya yetmiyordu. Saatler içinde iki yıkıcı zelzele oldu. Büyüğü 65 saniye, ikincisi 45 saniye sürdü. Bir değil, iki değil, darda kalınca birbirine koşacak komşu 11 kent; Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Malatya, Şanlıurfa, Diyarbakır, Osmaniye, Adana, Kilis ve Elazığ’dan feryatlar yükseldi. 38 bin 901 bina yıkıldı ve 26 bin binada hayat belirtisi olmayan enkazlar belirlendi. Resmi datalara nazaran 53 bin 537 insanımız hayatını kaybetti.
Şimdi üzerinden iki yıl geçti. Dün, zelzele kentlerinde acılar tazelendi. Vefat edenler anıldı ve bugüne, şimdiye bakıldı. Hayretler içinde haberler geçti muhabirlerimiz.
Günlerce arama kurtarma çalışmaları yapılan ve en az bin 400 kişinin hayatını kaybettiği Kahramanmaraş’taki Ebrar Sitesi’nin bulunduğu alandan yeni bloklar yükseliyordu.
Fiziki boşluk dolmuştu. Daha güçlüsü, daha sağlamı, sağlamı ve gelecek vaat eden meskenler dikilmişti. İki yılda.
Konutlarını teslim alanların asla giderilemeyecek “eksiklikleri” ise yüzlerinden, kelamlarından okunuyordu.
Peki “biz” bu enkazın altından nasıl kalktık? Herkesin kendince karşılıkları var. Ortak yanıtlar,
bizi “biz” yapan hamuru yani Anadolu’yu. Türklüğü. Türkiyeliliği. Devlet-millet dayanışmasını işaret ediyor…
Sarsıntının birinci anlarında, hatta günlerce;
milletin “devlet sorumluluğu” üstlenmesi
ve üzerine görev olmayanı misyon şuuru edinmesi de o hamurdur işte. Bu türlü bir dayanışma olmasa, devletimiz zelzele bölgesinde
iki yılda 201 bin 431 hane inşa edip sahiplerine teslim edemezdi.
İlk andan itibaren günlerce zelzele bölgesinde kalan valiler, kaymakamlar, belediye liderleri, profesyonel takımlar, sivil toplum kuruluşları, gönüllüler ve bulundukları kentlerden gece gündüz yardım kolileri yükleyen gençler… Konutlarını zelzele bölgesinden gelenlere açanlar, iki-üç komşuyla yeni bir komşuya konut dizenler,
memleketin yasını yaşarken gülmeyi, sevinmeyi unutanlar, Hatay’daki bir enkazdan duyulan sese kulak kesilip, “Allah’ım ne olur” diyerekten duaya duranlar…
İşte bu dayanışma ruhu ve bir yaraya merhem olma azmi “bizi” bir sefer daha ayağa kaldırdı.
İçerimizde, yanımızda, yöremizde derin izler bırakan acılarımızla geçti şu iki yıl.
“Nasıl atlatacağız” dediğimiz o günler geride kaldı.
Vakit bize geçmişi onarmanın imkansızlığını deneyim ettirdi. Lakin her acı sahibine yeni yollar açar.
Ülke olarak bu yolu belirlememiz gerekiyor.
Farkında mısınız, Ege’de yaşanan sarsıntıları canımız kulağımızda takip ediyoruz.
Aldığımızı sandığımız derslerimiz ise yarım.
Konya’da karton gibi yıkılan apartmanı gördük. Yakın vakitte İstanbul’da çöken binalar var. Evet,
millet olarak tarifsiz acıların insanlarıyız. Bu bir kutsiyet değil lakin; biz tarifsiz acıların da tarifiyiz. Fakat eksiğiz.
İsmine “kentsel dönüşüm” denilen hayati hamleyi bir türlü kararlılıkla yapamıyoruz. Sıkıntılı bir dostumuz, ben yayındayken şu bildirisi attı evvelki akşam:
“Yaşlı, yorgun riskli binaların belediyeler eliyle denetlenip boşaltılması hayati değerdedir. Siyasetçiler için kısa vadede oy kaybına sebebiyet vereceği hesap edilip vatandaşın inisiyatifine bırakılıyor. Felaket durumunda insanımızı ceset torbalarıyla çıkarmak ülke için daha büyük yıkım oluşturuyor. Rica ediyorum; kira ve üretim için yapılan yardımın yanında belediyelere mecburi tespitlerin yaptırılması yönetmelik kararına bağlansın.”
“Mecburi tespitin”
ne demek olduğunu açmasını istedim. Şunları ekledi:
“Riskli bina tespiti. Birinci etapta bina maliklerinden birinin tapusuyla belediyeye müracaatı sonrası tespit yapılabiliyor. Bu durumda binadaki sakinler ortasında tehditle müracaatlar engelleniyor. Kaba kuvvet, mevt tehditleri baş gösteriyor.”
Bu ne demek biliyor musunuz? Sarsıntı sonra büründüğümüz haleti ruhiye dağılmış.
O ağır pişmanlıktan eser kalmamış. Kararlılığımızı yitirmişiz.
O denli görülüyor ki Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın yürüttüğü
“Yarısı Bizden” üzere dönüşüm kampanyalarının isteğe bağlı olmaktan çıkarılması gerekiyor.
Biz o enkazın altından kalktık lakin İstanbul üzere,
Allah korusun daha ağır enkazların üzerinde oturmaya
devam ediyoruz.
