Ukrayna’nın işgaline tahlil aramak için toplanan 61. Münih Güvenlik Konferansı (MSC 2025) dün sona erdi.

Geleneksel olarak Münih’teki Beyerischer Hof Oteli’nde yapılan Münih Güvenlik Konferansı 61 yıllık bir geçmişe sahip. Amerikalıların 2. Dünya Savaşı sonrası kendi sistemlerini Almanya’ya taşımasıyla birlikte, konferans “Amerika’nın Avrupalılara kendi milletlerarası doktrinini empoze ettirdiği” bir platform oldu. Konferans, 2006 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i, 2007 yılında ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı onur konuğu olarak ağırladı.

Bu yılki konferansın ana konusu Ukrayna’ydı. Konferansta Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Müsteşarı İbrahim Kalın, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Cumhurbaşkanlığı Dış Siyaset Koordinatörü Akif Çağatay Kılıç temsil etti. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski de beraberinde Kırım Türklerinden oluşan bir heyet ile Münih’e geldi. Zelenski’nin heyetinde Savunma Bakanı Rustem Ömerov ve Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Rufat Cubarov da bulunuyordu.

Konferans, Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier’in açılış konuşması ile başladı. Steinmeier’in “Dakika bir, gol bir” misali Trump idaresini direkt amaç alan “Demokrasi ticari bir model değildir. Kuralsızlık Dünya düzeni olamaz” sözleri konferansa damgasını vurdu. Münih Güvenlik Konferansı Yöneticisi Chritoph Heusgen konferansın gündemini “Putin Avrupa’nın güvenlik mimarisini tahrip ediyor. Önümüzdeki günlerde bu bahis gündemi meşgul edecek” sözleri ile belirlemişti.

Konferans ruhuna uygun devam eden Steinmeier “Fırtınalı günler” geçirildiğini vurguladı. “Avrupa’nın Alman devletinin birinci gündem maddesi” olduğunu ilan eden Steinmeier, “Almanya’nın kalbi Avrupa için çarpmaya devam edecek. Üç yıldır Ukrayna’nın özgürlük mücadelesi verdi” sözleri ile yeni Amerikan idaresini iğneledi. Polemik arz eden konuşmalardan kaçınan, dolaylı açıklamalarla yetinen Almanların bu tutumu da dikkat cazipti.

Steinmeier “Savaşın bitirilmesi için yapılması gerekenler burada ele alınacak. Ukrayna’ya dayanak için her senaryo dikkate alınacak. 20 Ocak’tan beri herkes ‘Bir sonraki adım ne, sırada ne var?’ diye soruyor. Bunları yorumlamak istemiyorum. Nefeslerin tutulduğu bu süreç nasıl bitecek? Kuralsızlık dünya nizamı olamaz. Demokrasi bir ticari model değildir’’ sözleri ile konferansa damgasını vurdu.

Daha sonra kürsüye Amerikan Lider Yardımcısı James David Vance geldi. Aslında yeni Amerikan idaresi Avrupa’da birinci defa kendini muhataplarına direkt anlatma fırsatı buluyordu. Konferans’ta yaptığı konuşma Amerikan seçmenine hitap eden bir iç siyaset konuşmasıydı. Rusya’yı bir tehdit olarak görmediğini söyledi. Almanya’da söz haslığı olmadığını, yeni siyasi akım temsilcilerine kelam hakkı verilmediğini lisana getirdi. Kalktı, İsveç’ten örnek verdi. İki hafta evvel Kur’an yakan bir bayana ceza verilmesini söz özgürlüğü kategorisinde lisana getirdi. Meğer iki hafta evvel İsveç’te bir çok sağcı makinalı tüfek ile okul basmış ve 10 Müslümanı öldürmüştü. Bu olayı değerli bulmadı. Dikkate hiç almadı.

Vance’nin bu söz üslubu bugüne kadar Avrupa güvenliğinde önderlik yapan aile babasının evlatlarına ‘‘Artık ne haliniz görün’’ demesi üzere algılandı.

Baba rakibi ile anlaşmış, ailesine güle güle diyordu.

Vance diplomatik gelenekleri hiç umursamadan Alman Hükümetini göçmenler konusunda seçmene gaye gösterdi. Bir hafta sonra genel seçimler vardı. Bir Afganlının Münih’te otomobille kalabalığa dalmasını mazeret etti. Alman halkının beklentilerini sıraladı. Rusya’nın Ukrayna’daki işgalinden hiç kelam etmedi. Ukrayna sözünü ağzına bile almadı. Vance’nin kelamlarını canlı yayınlayan Alman Devlet Televizyonu “Vance Paralel dünyada mı yaşıyor?” yansısıyla ekranlarına taşıdı. Alman yorumculara nazaran 23 Şubat 2025’teki Almanya Genel Seçimleri öncesi çok sağcı AfD için propaganda konuşması yaptı. Bu konuşma öylesine berbat bulundu ki Alman Parlamentosu bu hafta özel gündemle toplanacak. Fransa ise tüm Avrupa ülkelerini bir konferansa davet etti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski Amerikan idaresinin tek taraflı yaklaşımlarına sert bir reaksiyon gösterdi. Konferansın ikinci günü yaptığı konuşmada Zelenski, “Ukrayna’nın gerisinden ya da Kiev’in dahli olmadan yapılan hiçbir barış muahedesini kabul etmeyeceğini” söyledi. Avrupa ülkelerine de seslenen Zelenski ‘kendi silahlı kuvvetlerini’ oluşturmaları daveti yaptı. Avrupalı önderleri ‘kendi geleceklerine kendileri karar vermeye’ çağıran Ukrayna Devlet Başkanı, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin tek başına güvenlikleri için kâfi olmadığını savundu. Zelenski, “Ukrayna, ardımızdan ya da bizim dahlimiz olmadan yapılan hiçbir muahedeyi kabul etmeyecektir. Birebir kural, tüm Avrupa için de

geçerli olmalı” dedi.

Zelenski, kendisi Trump ile görüşmeden yapılacak muhtemel bir Trump-Putin görüşmesinin ‘tehlikeli’ olacağına inandığını da kelamlarına ekledi. Zelenski, konferans kapsamında Amerikan Lider Yardımcısı Vance ve beraberindeki heyetle bir ortaya geldi. Münih’in kuzeyinde bir otelde yapılan görüşmede Zelenski ile birlikte Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha ve Kırım Türkü Savunma Bakanı Rüstem Ömerov da hazır bulundu. Öte yandan Zelenski, önümüzdeki günlerde Türkiye’yi ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir ortaya geleceğini duyurdu.

Konferans, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in “Ukrayna’nın 2014 öncesi, yani Kırım’ın Rusya tarafından ilhakından evvelki hudutlarına dönmesinin gerçekçi olmadığını” vurgulayan kelamlarının gölgesinde başlamıştı. Barışın sağlanması için Ukrayna’nın topraklarının bir kısmından vazgeçmesi gerektiğini belirten Hegseth’in açıklamaları konferansta büyük bir reaksiyona yol açtı.

Münih’te bir dizi temaslarda bulunan Kırım Tatar Milli Meclis (KTMM) Başkanı Rufat Cubarov da Alman Parlamentosu Savunma Komisyonu Başkanı Maria Agnes Starck Zimmerman ile görüştü. Alman Savunma Komisyonu Başkanı ile bir miting de katılan Cubarov “Rus saldırganlığına karşı ortak hareket edilmesi” davetinde bulundu. Zimmerman da Kırım’ın Rusya tarafından işgalini kınadı ve “Kırım, Kırım Tatarlarının vatanıdır. Rusya Kırım’da her vakit işgalci olmuştur” dedi. Ukrayna işgaline tahlil aramak emeliyle toplanan 61. Münih Güvenlik Konferansı’nın Avrupa’da yol açtığı yıkım kolay telafi edilecek nitelikte değil.