1 Mayıs’ın ardından
Bizde toplumsal katmanlar vardır fakat sınıf ayrımı yoktur; sosyalistlerimiz, Yahudi Marx ve Hristiyan Hegel’in bu topraklar ve toplumsal yapıyla büsbütün uyumsuz fikirlerini savunurken ülkeye ve millete de yabancılaşmışlardır. Sol ve sosyalizmden mezhepçilik makyajını sildiğinizde geriye ayakları yere basmayan üç-beş maceracı, taklitçi numuneden diğer bir şey kalmaz.
Türkiye’de 1 Mayıs’larda onun için Taksim Meydanı’nı zorlayan emekçi göremezsiniz. Çalışana sınıf şuuru enjekte etmek için beyhude çabalayan 3-5 marjinal sol örgüt yıllık klâsik polisle çatışma sporunu yapmak üzere meydanı işgal eder ve emekçi istese de o meydana aslında giremez.
Bizde personelin işverenle ve sermayeyle bağı çatışma, kavga, husumet üzerine kurulu değildir. Bu, çalışanımızın hareketsiz olduğu manasına elbette gelmez. Personel, hak ve adalet için gerektiğinde sokağa çıkmayı, hayatı durdurmayı, aylar süren aksiyonlar yapmayı bilir; yapmıştır da, hakkını söke söke almıştır. Lakin bütün eforlara, bütün ithal dayatmalara karşın çalışanımız “sınıf bilinci” denilen zehre prim vermemiştir. Solun ve sosyalizmin Türkiye’de bir tabanı oluşmamıştır.
Türkiye’de birinci sendikal konfederasyon 1952 yılında, Demokrat Parti devrinde kuruldu. Türk-İş, çoğunlukla kamu işletmelerinde örgütlendi. Bu manada organik bir örgüt değildi.
DİSK ise 1967’de Türk-İş’ten ayrılarak kuruldu; kendisini solda görse de enteresandır, Cumhuriyet seçkinleri eliyle büyütülmüş ve beslenmiş İstanbul sermayesi tarafından tercih edildi. “Tercih edildi” diyorum, çünkü tıpkı Türk-İş üzere DİSK de bir örgütlenme çabası vermemiş, adeta hazıra konmuştur.
Türk-İş ve DİSK, rahat örgütlenmenin sonucu olarak en kritik devirlerde vesayete vefa borcunu ödemişlerdir. Darbelerin hazırlık süreçlerinde, hatta 28 Şubat’ta olduğu üzere şahsen darbelerin tarafları olmaktan hiç çekinmemişlerdir.
Türkiye’de “organik” sendikacılık 1976’da Hak-İş’in kurulmasıyla başladı. İstanbul sermayesi karşısında Anadolu sermayesi kendi imkanlarıyla oluşmaya başlarken, Merhum Erbakan’ın da uğraşlarıyla Hak-İş bir personel örgütü olarak ortaya çıktı. Hak-İş kimseye payanda olmadı. Anadolu sermayesinin, ya da sonradan MÜSİAD’ın bir “parçası” değil, oralarda da çabayla, zorlukla örgütlenen bir kontrol düzeneği olarak gelişti, büyüdü. Ayakları yere basan bir emek hareketinin hem alanda çabasını, hem fikirsel tabanını Hak-İş oluşturdu.
1995 yılında Merhum Akif İnan’ın uğraşlarıyla kurulan Memur-Sen de tıpkı çabayı verdi; büsbütün organik biçimde, önüne çıkan mahzurları tek tek aşarak, bağımsız bir örgüt olarak emek hareketinde yerini aldı.
Türkiye’de statüko İstanbul sermayesini gerektiğinde darbe bile yaparak kollarının altında büyütürken, bir formalite olarak devletçi-sermayeci personel örgütlenmesini de kendisi oluştururken, Anadolu’da, her türlü baskıya, engellemeye, darbeye karşın hem bağımsız sermaye hem de bağımsız emek hareketi büyüdü, gelişti, güçlendi.
Hak-İş ve Memur-Sen’i salt emek örgütleri olarak görmek aldatıcı olacaktır; Türkiye’nin en sağlıklı, sağduyulu, en kıymetlisi de yerli sivil toplum örgütleri olarak toplumun ve siyasetin şekillenmesini sağladılar. AK Parti’nin kuruluşunda ve 23 yıldır milletin teveccühüne mazhar olmasında pek görünmese de en çok Hak-İş ve Memur-Sen’in emeği, deneyimi ve bir okul üzere yetiştirdikleri insan kaynağının tesiri vardır.
Şurası değerli: Hak-İş ve Memur-Sen, toplumu ve siyaseti şekillendirirken, hatta iktidarı şahsen kendileri inşa ederken, iktidardan imtiyaz görmediler hatta “üvey evlat” muamelesine bile maruz kaldılar. Lakin Hak-İş ve Memur-Sen’i yeni siyaset gölgesinde pahalandırmak aldatıcı olur; bu örgütler dün vardılar, yarın da siyasi ortam ne olursa olsun var olacaklar. Siyasi parti tabelaları değişecek fakat emek hareketi ve onun taşıdığı örgütlü misyon bir gelenek olarak Türkiye’yi şekillendirmeyi sürdürecek.
Türkiye’de çabucak her sorunda olduğu üzere örgütlü emek hareketinde de iki farklı fotoğraf var: Birisi, dün de olduğu üzere Taksim Meydanı’nda gürültü koparan, slogan atan, gösteri yapan, personelmiş üzere görünen, kullanılmaya elverişli, her darbe periyodunda de kullanılmış kuru kalabalık; oburu de sessiz, derinden, son derece mütevazı halde çaba eden, direnen, toplumsal dokuyla ve toplumun kıymetleriyle barışık gerçek emek hareketi.
Sosyalizm taban bulamazken, Hak-İş ve Memur-Sen’in sessiz ve derinden Türkiye’nin istikbalini şekillendiriyor olması bu yüzden.
Türkiye’nin organik emek hareketinin pahasını takdir edelim; yarına onlar kalacak. Lakin birebir emek hareketinin, bilhassa bu güç günlerde daha fazla inisiyatif almalarını, seslerini yükseltmelerini de dileyelim; çünkü bugünleri onlar kurdular, meselelere çıkış yolunu da yalnızca onlar üretecek.
